mas090 bmp

zowieckiej ludności wiejskiej. Imigracją drehowicką można więc powiązać z faktem zbudowania ruskiego grodu na terytorium etnicznie mazowieckim; gród ten stał się politycznym i gospodarczym ośrodkiem całego obszaru, do którego stopniowo napływała w coraz większej liczbie ludność ze wschodu, osiadając obok Mazowszan i współżyjąc z nimi pod jedną władzą,, oczy wiście drohicką, ruską ⁴⁶⁹.

Źródła pisane pozwalają na dokładniejszą chronologię poszczególnych faz osadnictwa przez powiązanie ich z faktami politycznymi. Fazie „kurhanów ciałopalnych” odpowiada oczywiście plemienny byt ludności podlaskiej. Osadnictwo mazowieckie znalazło się natomiast pod władzą państwa piastowskiego, które w ramach swej ekspansji wzdłuż szlaku bużańskiego zabezpieczało przynajmniej ostatni okres jego migracji. W czasach Chrobrego władza polska wykroczyła nawet poza obszar etnicznie mazowiecki, sięgając po Brześć, do którego groby z obstawą kamienną już nie dochodzą. Gród ten musiał być wówczas krańcowym ośrodkiem polskich posiadłości na wschodzie, z pewnością szczególnie umocnionym.

Trzecia faza podlaskiego osadnictwa wczesnośredniowiecznego, kolonizacja drehowicką, musiała rozpocząć się 4#9 jest charakterystyczne, że ruskie przedmioty w grobach mazowieckich na Podlasiu sprowadzają się głównie do ozdób, a więc wytworów typowo miejskich. Natomiast mazowiecką Jest wiejska ceramika z owych grobów i osad (Niewiarowo-sochy i Kamionki w pow. bielsko-podlaskim, Słochy-Ogrodniki w pow. siemiatyckim — zoo. K. Musianowicz, Przyczynki, s. 270—273, M. Miśkiewicz, Dwie osady wczesnośredniowieczne we wsi Słochy-Ogrodniki w pow. siemiatyckim, Wiadom, Archeol. XXIV (1957), z. 4, s. 356—359). Materiały z szeregu stanowisk wskazują jednak na postępującą ekspansję Drohiczyna również i w tej ostatniej dziedzinie (osady Sowa i Kozarówka pod samym Drohiczynem, Mogielnica w pow. sokołowskim — zob. K. Musianowicz, Wczesnośredniowieczny ośrodek, s. 236—287, E. Wtelicka, Wczesnośredniowieczna osada w miejscowości Mogielnicą, pow. Sokołów, Wiadom. Archeol. XXIV, s. 365—366; obok mazowieckiej występują nieliczne ułamki ceramiki drohickiej również w Słochach-Ogrodnlkach). Ekspansja ta sięga nawet poza granicę państwa — dolny Nurzec (L.. Rauhut, Sprawozdanie z badań wczesnośredniowieczne} osady produkcyjnej we wsi Kamionka Nadbuźna, pow. Ostrów Mazowiecka, w 2956 r., wiadom. Archeol. XXIV, s. 334—335, zauważa ceramikę drohicką także na tym stanowisku). Chronologia osad (Słochy-Ogrodniki XI—xu w., Mogielnica i Kamionka Nadbuźna XU w.) wskazuje na wiek xn Jako na okres rozwoju drohickiego rynku lokalnego, obejmującego także mazowieckie osadnictwo na Podlasiu.

w związku z ruską ekspansją polityczną pomiędzy 1022 a 1073 r., która nie ograniczyła się do samego Brześcia, lecz dotarła do ujścia Nurca, posuwając się, podobnie jak poprzednia ekspansja polska, wzdłuż szlaku handlowo-komu-nikacyjnego Kijów — Prypeć — Bug — Wisła — Wielkopolska. Jak widać, dwa terytorialne ogniska sporu na pograniczu polsko-ruskim — grody czerwieńskie i Podlasie — stanowiły właśnie odcinki dróg międzypaństwowego handlu. Na zdobytych ziemiach książęta kijowscy zbudowali Drohiczyn, który jako gród pograniczny stał się ważnym punktem przeładunkowym na rusko-polskim szlaku. Terytorium brzesko-drohickie stało się odrębną jednostką administracyjną w ramach księstwa kijowskiego^47a, a w drugiej połowie XII w. wytworzyło się tam osobne dzielnicowe księstwo. Można przyjąć, że całe to terytorium zostało pozyskane przez Ruś w jednym czasie.

. Kiedy mogła nastąpić zmiana przynależności państwowej Podlasia?-Jjy rjpkn lfl31-ziemia .ta..E&lężałą jeszcze do Polski, a w roku 1073 już do JtusL,Ponieważ od zakończenia wojny z Miecławem w 1047 r. aż do pierwszego wygnania Izjasła-wa Jarosławicza w 1068 r. pomiędzy obu państwami panują stosunki nie tylko pokojowe, lecz nawet przyjazne w stopniu dotąd nie spotykanym, wydanzenia zaś z lat 1068—69 w żadnym razie nie mogły zmienić stanu posiadania na korzyść Rusi, pozostaje przyjąć jako jedyną możliwość, że władza ruska nad Podlasiem wytworzyła się w toku wo j n y .z Miecławem, pomiędzy 1038 a 1047 r,Nie wykluczone, że jest to rezultat wyprawy z 1041 r., która dowodnie przechodziła przez tę ziemię, pewności jednak niemamy. .M o-żemy natomiast przyjąć, że sprawa przyszłej władzy na Podlasiu znalazła miejsce w traktacie Rusi z państwem Kazimierza i że razem ze „sprawą bałtycką” należała do ruskich motywów zawarcia tego traktatu.

Nabytki ruskie na Mazowszu w czasach Miecława wskazują, że obok opanowania spornych ziem bałtyckich zamierzał również Jarosław sięgnąć w głąb Polski. Upadek państwa piastowskiego był sygnałem dla wszystkich prawie jego sąsiadów, którzy, zgodnie z zasadami ekspansji wczes-470 A. N. Nasonov, o.c., S. 129—130, 143—144.

181