0000147

148

M. Wender, H. Cieślakowa

b)    w rejonie kilku gmin o przewadze ludności wiejskiej, zamieszkałym przez około 52 000 osób,

c)    w jednym z rejonów leczniczych, zamieszkałym przez 27 600 osób, typowej dzielnicy wielkomiejskiej, miasta półmilionowego.

Ponadto wybraną grupę 100 chorych z rwą szyjną lub barkową porównano z analogiczną co do liczebności grupą osób bez tych dolegliwości, pod kątem współzależności pomiędzy zmianami radiologicznymi kręgosłupa szyjnego a zespołami bólowymi, związanymi z odcinkiem szyjnym kręgosłupa. Grupa bez objawów dotyczy chorych na nerwicę lub naczynioruchowe bóle głowy.

Do populacji objętej opieką poradni przemysłowej dużego zakładu metalurgicznego w przeważającej mierze należą czynni zawodowo pracownicy fabryki, mała liczbowo grupa to renciści oraz uczniowie szkół podstawowych. 77,0% całości badanej populacji stanowili mężczyźni, 23,0% kobiety. Spośród pracowników zakładu objętych badaniami 76,1% to robotnicy, 21,9% pracownicy umysłowi. W całości populacji 31,7% narażonych było na działanie czynników szkodliwych — chemicznych, hałasu ponad 85 decybeli, wibrację ponad dopuszczalną normę na poszczególne pasma częstotliwości, hałas i wibrację przy ekspozycji ponad 5 godzin dziennie. Odsetek pracowników narażonych na działanie czynników uciążliwych wynosił 35,2% (hałas i wibracja mniejsza od norm szkodliwości, praca na wysokości, praca w przymusowej pozycji, praca monotonna, zmianowa, gorący mikroklimat, działanie promieniowania jonizującego).

Następna badana populacja zamieszkuje 7 gmin znajdujących się w północnym rejonie województwa poznańskiego. Na terenie tym znajdują się 3 miasta powyżej 10 tys. mieszkańców. Obszar rejonu wynosi 850 000 km², z czego około 57% stanowią użytki rolne, a około 30% lasy. Wśród ludności objętej badaniami znajduje się ok. 25 500 mężczyzn i ok. 26 500 kobiet. Spośród ogółu populacji ok. 54% zamieszkuje na wsi, a 37% osób w wieku produkcyjnym pracuje wyłącznie w rolnictwie, w większości w gospodarstwach indywidualnych. W gospodarce uspołecznionej zatrudnionych jest ok. 52% ludności w wieku produkcyjnym, z czego ok. 42% w przemyśle i budownictwie, ok. 22% w rolnictwie i leśnictwie. Bliższa charakterystyka badanego regionu jest zawarta w pracy opublikowanej w roku 1979 (Wender i współprac.). W badanej populacji wielkomiejskiej znajdowało się 14 400 kobiet i 13 200 mężczyzn. Spośród ogółu ludności dzielnicy w gospodarce uspołecznionej zatrudnionych jest ok. 40%, z czego ok. 18% w przemyśle i w budownictwie. Więcej danych na temat badanej populacji można znaleźć w naszym poprzednim doniesieniu (Wender i współprac., 1979).

Wstępne informacje o chorych należących do badanych grup ludnościowych uzyskano na podstawie wszystkich dostępnych źródeł medycznych, jakimi dysponowały placówki lecznictwa podstawowego i specjalistycznego, działające na danym terenie, oraz placówki specjalistyczne szczebla wojewódzkiego. Szczególną uwagę zwrócono na historie chorób poradni neurologicznych i ortopedycznych. W oparciu o zebrane w ten sposób informacje przeprowadzono osobiste badania wszystkich zarejestrowanych osób powyżej 10 roku życia w celu weryfikacji rozpoznań i zebrania dodatkowych danych niezbędnych do analizy epidemiologicznej. Na podstawie zweryfikowanych przypadków określono współczynnik ujawnionej chorobowości (rozpowszechnienia) na 100 tys. osób oraz współczynnik ujawnionej zapadalności (zachorowalności) na 100 tys. osób w ciągu 1 roku. Bardziej szczegółowe przedstawienie metodyki badań znajduje się w naszej poprzedniej pracy (Wender i współprac., 1976).

U chorych w populacji dużego zakładu metalurgicznego — dla przeprowadzenia dodatkowej analizy zależności między niektórymi czynnikami związanymi