porównawcza025 bmp

5. Nauczyciele

W latach dziewięćdziesiątych w szkolnictwie podstawowym i średnim pracowało 620 tys. nauczycieli, a w wyższym- 65 tys. Niektórzy nauczyciele szkół podstawowych i średnich nie mają pełnych kwalifikacji (ukończenie wyższej szkoły) do wykonywania zawodu (około 15%). Brak kwalifikowanych nauczycieli dotyczy przede wszystkim nauczania języków obcych, zwłaszcza języka angielskiego i matematyki. Niskie płace odstraszająod podjęcia pracy w szkole.

Kształcenie nauczycieli, odbywa się w uniwersytetach, wyższych szkołach, pedagogicznych, 3-letnich kolegiach nauczycielskich i kolegiach pedago-giczno-technicznych. By wstąpić na studia na kierunkach nauczycielskich, trzeba mieć ukończonąpełną szkołę średnią (matura) i zdać egzamin wstępny, składający się zwykle ze sprawdzianu umiejętności posługiwania się językiem obcym i wiedzy z dwóch innych przedmiotach (por. Gaś, 1999, ss. 7-16).

Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli koordynowane jest przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli oraz ośrodki metodyczne przy kuratoriach. Uczestnictwo w kursach doskonalenia nie jest obowiązkowe, jednak przeciętny nauczyciel uczestniczy w różnego rodzaju kursach i seminariach przez kilka dni w roku (por. Internet, 3).

6. Programy nauczania

Programy podstaw nauczania zaczęły być przygotowywane na początku lat dziewięćdziesiątych na zlecenie MEN przez zespoły pracowników naukowych i nauczycieli w odpowiedzi na krytykę przeładowanych wiedzą encyklopedyczną programów nauczania, obowiązujących w polskiej szkole w latach osiemdziesiątych. Szkoły zdobyły także przywilej opracowywania własnych, eksperymentalnych programów nauczania po wcześniejszym uzyskaniu aprobaty czynników oświatowych.

Wdrażaniem programów szkolnych zajmują się kuratoria. Programy podstaw nauczania mogą być rozszerzane lub wzbogacane treściami charakterystycznymi dla danego regionu, jego kultury i tradycji. Religia lub etyka są nauczane we wszystkich szkołach w Polsce.

Rynek podręczników szkolnych zaczął tworzyć się w latach dziewięćdziesiątych, choć i w tym przypadku uzyskanie aprobaty MEN jest niezbędne, zanim podręcznik trafi do szkoły.

7. Egzaminy

Uczniowie szkól podstawowych i średnich są oceniani na podstawie skali ocen 1-6. „Jedynka” na końcu roku z jakiegoś przedmiotu nie pozwala na przejście z klasy do klasy, chociaż gdy uczeń ma tylko jedną „1", może uzyskać warunkową promocje.

Niepromowani uczniov.de muszą powtarzać klasę, natomiast wybitnie uzdolnieni mogą szybciej awansować z klasy do klasy.

Przechodząc ze szkoły podstawowej do średniej, uczeń musi zdać egzamin wstępny, który jest dość trudnym sprawdzianem wiedzy i umiejętności z języka polskiego i matematyki. Największym prestiżem cieszy się jednak egzamin końcowy w szkole średniej (matura), składający się ze sprawdzianu z języka polskiego, wybranego przedmiotu oraz języka obcego w przypadku szkół ogólnokształcących.

Niezależnie od zdania matury, w polskim systemie oświatowym zdaje się trównież egzamin wstępny na wyższą uczelnię. Zakłada się, że od 2002 r. praktyka ta ulegnie zmianie vrraz z wdrożeniem reformy szkolnej. Egzamin wstępny na wyższe studia stanie się niekonieczny (por. Ministerstwo..., 1999, ss. 5-7).

8. Ocena skuteczności szkoły

Polska wielokrotnie brała udział w międzynarodowych badaniach porównawczych osiągnięć szkolnych, organizowanych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badań Osiągnięć Szkolnych (IEA). Uzyskiwane wyniki w różnych grupach wieku stawiały szkołę polską w środku tabeli rankingowej, co należy uznać za dobry wynik, biorąc zwłaszcza pod uwagę niskie nakłady państwa na oświatę jako odsetek PKB.

Badaniami pedagogicznymi w Polsce zajmują się wydziały (instytuty) uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych oraz Instytut Badań Edukacyjnych. Większość badań dotyczy skuteczności szkoły w nauczaniu różnych przedmiotów, aspiracji oświatowych dzieci i rodziców oraz przestępczości wśród młodzieży. Ze względu na chroniczny brak funduszy badania te są prowadzone na małych grupach populacyjnych, co zasadniczo ogranicza możliwości uogólniania i tworzenia teorii.

n