1. Polityka Unii Europejskiej w ochronie zdrowia 217
W zakresie zdrowia zapewniają one wszystkim mieszkańcom dostęp do koniecznej opieki zdrowotnej oraz możliwości zapobiegania chorobom; funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej o wysokiej jakości zgodnie z potrzebami ludności; w szczególności zapewniającego rehabilitację dla rekonwalescentów i opiekę w okresie macierzyństwa oraz odpowiednie świadczenia pieniężne dla pracowników przerywających pracę z powodu choroby i macierzyństwa.
Niezależnie od wybranego systemu, czy to finansowanego z podatków ogólnych czy też poprzez składkę w ramach obowiązkowego powszechnego ubezpieczenia lub systemu ubezpieczeń prywatnych, powinny być zapewnione następujące, podstawowe ich cechy:
• system wartości oparty o solidaryzm, niezależnie od ryzyka zdrowotnego i od wysokości dochodów;
• jakość (szkolenia, licencjonowanie, zalecenia etyczne, ochrona konsumenta);
• efektywność kosztowa (ograniczenia podaży, nadzór, kontraktowanie);
• równość (dostępność, finansowanie, dystrybucja);
• odpowiedzialność;
• samoregulacja, uczestnictwo.
Przepisy zapewniające istnienie i prawidłowe funkcjonowanie wymienionych zabezpieczeń nabierają większego znaczenia, kiedy systemy są poddawane fundamentalnej zmianie i stają się bardziej ukierunkowane na rynek. Pionowo zintegrowane systemy opieki zdrowotnej, takie jakie istniały w przeszłości we wszystkich krajach kandydackich, wymagały mniej uregulowań, gdyż miały one zwykle hierarchiczną strukturę zarządzania i przepływy finansowe były niezależne od wyników.
Większość krajów kandydackich wzoruje się obecnie na modelach systemów państw „piętnastki” i przeprowadza swoje reformy w kierunku systemów mniej zintegrowanych pionowo, zgodnych z podstawowymi elementami systemów opieki zdrowotnej w UE. Dotyczy to tworzenia systemów regulacyjnych i silnych instytucjonalnych zabezpieczeń, jeszcze nie dość właściwie rozwiniętych w większości krajów kandydackich.
Nowy wspólnotowy program w dziedzinie zdrowia publicznego na lata 2003-2008 został przyjęty Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1786/2002 z dnia 23 września 2002 r. Realizacja programu rozpoczęła się 1 stycznia 2003 r. Budżet programu został ustalony na 312 min euro.
W Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa, w obszarze „Polityka społeczna i zatrudnienie” Polska podjęła zobowiązanie do uczestnictwa w programie wspólnotowym. Jako działanie priorytetowe wymienione zostało dostosowanie polskich standardów w zakresie zdrowia publicznego do standardów wspólnotowych poprzez uczestnictwo w programach zdrowia publicznego Wspólnoty.