str 012 013

się także do zaniechania aresztowań w sąsiednich obwodach Galicji Zachodniej. Władze lwowskie nakazywały starostom tropienie agitatorów z pomocą mandatariuszy i wójtów, ale wobec grożącego wybuchu nie podjęły szerszych zarządzeń wojskowych.

Wśród kolegów gimnazjalnych Karola wrzało. Mówiono o nadciągającej rewolucji, o tym, że pod Gdowem Austriacy biją się z powstańcami polskimi i że chwila wybuchu jest już bliska. Grupy młodzieży zbierały się po stancjach, gdzie gorączkowo rozprawiano o wydarzeniach. Karol rwący się do działania postanowił przyłączyć się również do grona młodych spiskowców. Dość już miał znienawidzonej szkoły i panujących w niej stosunków. Pewnego ranka zbiegł, z seminarium lwowskiego i wałęsając się ulicami Krakowskiego' Przedmieścia spotkał kolegów, z 'których jeden zaproponował mu schronienie u swych rodziców. Po aresztowaniu szlachty w Winnikach nastąpiły aresztowania we Lwowie. Karol nie mógł jednak siedzieć bezczynnie w mieszkaniu przyjaciela, gdy nareszcie coś się zaczęło dziać i to coś tak oczekiwanego. Wyszedłszy na ulicę, natknął się na żandarmerię austriacką, która go aresztowała.

Osadzony w piwnicach Ikarmelickdch przeszedł swój pierwszy chrzest polityczny. Chłostany rózgami, poddany śledtztiwu, nie zdradził niczego. Za karę, i aby uniemożliwić mu dalszą naukę, został wcielony do 9 pułku piechoty austriackiej w Sltryju. Zaczęły się dla niego przeżycia, które zaważyły na późniejszych losach. Służba w wojsku ibyła okropna. Obarczano go najwstrętniejszymi robotami, pastwiono się nad nim, za najdrobniejsze przewinienia wymierzano dotkliwe kary, kltóre podkopywały zdrowie i załamywały psychicznie. Rodzice nie wiedzieli nic o synu. Karolowi udało się kiedyś przypadkowo przesłać im wiadomość z wojska. Nie miał jednak pewności, że list ten dojdzie. A jednak doszedł.

Przyjazd matki ocalił go od zguby. Matka dopiero po wielkich staraniach uzyskała czasowe zwolnienie syna. Po powrocie do domu Karol zachorował na tyfus. Po chorobie tej, trwającej kilka miesięcy, ojciec wystąpił o całkowite zwolnienie syna z wojska, podając jako przyczynę jego niepełnoletność. Karol zdał wtedy egzamin do piątej klasy w Przemyślu.

Nadszedł pamiętny rok 1848. Rewolucja w Wiedniu, Ludwik Mierosławski w Poznaniu, powstanie na Węgrzech! Zamęt w głowach młodzieży. Wszyscy rwali się do czynu. Karol jak nieprzytomny ganiał po mieście. Chciał walczyć, przedostać się na Węgry i tam bić się o wolność. Wisiała nad nim groźba powrotu do wojska austriackiego. Nastąpić to mogło w każdej chwili. Nie zważał na nic. Formowanie legionów polskich na ziemi węgierskiej wprowadzało go w stan podniecenia. Ciągłe dysku -

13