(przedszkole pełne ciekawych zdarzeń1 bmp

Zofia Bojanowska Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Poznaniu

1. Formułowanie celów ogólnych i operacyjnych, taksonomia celów szczegółowych

Podstawą opracowania Małych Form Metodycznych^{1 2} są konspekty sytuacji edukacyjnych³ w pracy z dziećmi w przedszkolu. Konspekt w odróżnieniu od planu zajęć jest szczegółowo opracowanym projektem strategii kierowania, inspirowania, inicjowania aktywności edukacyjnej dziecka ukierunkowanej na zamierzone przez nauczyciela cele. Jednym słowem konspekt przedstawia jasno wytyczona drogę pracy nauczyciela, po której zmierza do założonego celu. Cele te wynikają zarówno z celów programu wychowania w przedszkolu jak i planu jednostki tematycznej (tematu kompleksowego), bloku tematycznego i rocznego planu pracy przedszkola. Do każdych zajęć z dziećmi, bądź ich cyklu np. jednodniowego nauczyciel winien przemyśleć i zwerbalizować dwa rodzaje celów:

-    cele ogólne (wyraźnie adresowane do nauczyciela, jego zamysł, strategia),

-    cele szczegółowe (ściśle określające konkretne osiągnięcia dziecka).

Cele ogólna ja ko ogólne^ cęle^ształcenia zakładają „...co chce nauczyciel poprzez danęjiiS^ (fcykl l^^j^osiągnąć, czego będą się wychowankowie uczyć, jakia kompetencje nabywać. Cele te ukierunkowują to, co przez plano-wanątęfcóję² będzie przez uez-niów zdobywane, ćwiczone, doskonalone, tworzone, przeżywane itd.”    '

Jest oczywiste, że cele zajęć „tu i teraz”, możliwe do osiągnięcia w krótkim czasie winny być konkretne, określane w kategoriach czynności dziecka czyli zachowań obserwowalnych. Ponadto winny być sformułowane z punktu widzenia dziecka a nie nauczyciela, wskazują one bowiem, co dziecko powinno umieć wykonać. Celowe jest takie działanie pedagogiczne, które można możliwie dokładnie określić pod względem skutku.³ Celom tym nadaje się rozmaite nazwy: cele behawioralne, cele operacyjne albo cele wykonawcze czy szczegółowe. W celu wyrażone osiągnięcia dziecka winny oznaczać się jednoznacznością wykonalnością i mierzalnością. Cele operacyjne wskazują także treści (co?), które będą opanowane przez dziecko, np. dziecko potrafi wyjaśnić, dlaczego zimąjest cieplej w lesie niż na polu.

Takie ogólne cele, jak: wdrażanie do logicznego myślenia, rozwijanie sprawności manualnej, czy rozwijanie myślenia dziecka są błędne, bowiem nie są określane w kategoriach obserwowalnej czynności i nie są mierzalne, nie są sformułowane z punktu, widzenia dziecka, nie są celami szczegółowymi.

Prawidłowe cele to np. dziecko potrafi opisać, opowiedzieć czym różni się wygląd psa od kota na podstawie ilustracji.

7

1

MFM- nazwę przyjęto za T. Nowackim

sytuacja (łac.situo=umieszczam) zespół okoliczności, w których coś się dzieje; położenie w jakim się ktoś znajduje, Słownik Wyrazów Obcych, PWN, Warszawa 1980, s. 724

sytuacje, okoliczności, okazje wychowawcze są to układy rzeczy, ludzi oraz zadań związanych jednością czasu i miejsca, w A. Gurycka: Struktura i dynamika procesu wycho-wawczego, Warszawa 1979, s. 283

2

Król, J. Pielachowski: Nauczyciel i jego warsztat pracy, wyd. M Pietraszewskiego, Poznań

3

1995, s. 94