img204

188

nieniem bycia w roli bohatera - autora pamiętnika, dziennika czy wspomnień.

Korzyści ze stosowania dramy w procesie lekcyjnym.

Drama uczy:

•    aktywności, poznawania nowej rzeczywistości dzięki osobistemu doświadczeniu,

•    pozbywania się kompleksów i nieśmiałości,

•    ćwiczenia zachowań społecznych w bezpiecznych warunkach,

•    wyrabia umiejętność współżycia i pracy w parach i w zespole,

•    rozbudza refleksję i uwrażliwia na innych ludzi; pomaga w zrozumieniu zachowań i motywacji działania innych osób,

•    uczy szczerości i otwartości w obcowaniu z innymi,

•    uczy różnych form wyrażania własnych uczuć, pobudza i rozwija emocjonalnie,

•    kształtuje wyobraźnię i kreatywność, uczy samodzielności myślenia i działania,

•    ćwiczy koncentrację na wytyczonych problemach i tematach,

•    rozwija tzw. elokwencję ciała (świadomość swej fizyczności),

•    rozwija sprawność w posługiwaniu się wszystkimi zmysłami,

•    pomaga w samodzielnej analizie i interpretacji dzieła literackiego, w zrozumienia utworu m.in. poprzez wypełnianie tzw. miejsc niedookreśle-nia; uaktywnia proces odbiom dzieła.

Zasady prowadzenia zajęć z wykorzystaniem dramy Zajęcia dramowe winny być prowadzone w odpowiedniej, wyciszonej sali, o łagodnym świetle, z kawałkiem dywanika na środku, by uczniowie mogli w kręgu przygotować się do ćwiczeń. Najlepiej, by w pomieszczeniu nie było stołów, jeśli są, dobrze byłoby usunąć je przed rozpoczęciem pracy, stąd postulat, by na lekcje w całości prowadzone dramą przeznaczyć od razu dwie godziny. Nie może to być korytarz, duża świetlica czy stołówka szkolna, gdyż nie zapewni nam właściwej atmosfery, akustyki i skupienia. Sala musi być na tyle duża, by uczniowie posiadali dość miejsca na przygotowanie się do ćwiczeń i ich prezentacji.

Nie od razu zabieramy się z uczniami za techniki dramowe wymagające aż dwóch godzin. Zaczynamy od ćwiczeń najprostszych, przygotowując powoli i stopniowo uczniów do pracy dramą. Im młodsi uczniowie, tym łatwiej pokonują własną tremę i przełamują opory. Nie zmuszamy żadnego ucznia do wejścia w rolę. Czekamy aż sam dojrzeje do uczestniczenia w dramie i dołączy do kolegów. Uczeń musi chcieć pracować w roli, umieć utrzymywać się w niej, pracować w skupieniu i powadze oraz podporządkować się regułom gry narzuconym przez nauczyciela. Zdarza się, że uczniowie uważani za słabych łatwiej wchodzą w rolę niż prymusi, którym intelektualny dystans przeszkadza początkowo w pracy nad rolą. Z czasem nasi podopieczni osiągną bardzo dobre wyniki, a nawet sami zaproponują nam własne tematy do gier dramatycznych.

Nie oceniamy uczniów za pracę w dramie. Ocenie podlegać powinny prace pisemne wykonane indywidualnie przez uczniów (np. w domu) takie jak: wywiad, dialog, kartka z pamiętnika, opowiadanie itd. Pedagodzy dramy radzą, by ćwiczenia zespołowe przeplatać technikami w parach i wykonywanymi indywidualnie, po każdym głośnym ćwiczeniu stosować ćwiczenia wyciszające, skupiające uwagę np. iysunek, niedokończone zdanie itd.

Drama nie powinna być jedyną metodą stosowaną na lekcjach danego przedmiotu nauczania mimo jej wielu walorów wychowawczych i kształcących. Nie każde zagadnienie programowe może być wyjaśnione metodą dramy. Jak zauważa M. Gudro, drama nie może być stosowana zbyt często, bowiem spada napięcie, które jej towarzyszy, choć z drugiej strony tylko systematyczna praca z danym zespołem klasowym może przynieść spodziewane efekty. Najczęściej jednak nauczyciele (zwłaszcza początkujący) techniki dramowe stosują w trakcie lekcji, których zasadnicze aktywności ucznia realizowane są innymi metodami [29].

Żeby podjąć decyzję o rozpoczęciu pracy dydaktycznej tą metodą, nauczyciel musi posiąść odpowiednią wiedzę o psychodramie i socjodramie, a zwłaszcza możliwościach zastosowania technik dramowych na lekcjach języka polskiego (czy innym przedmiocie szkolnym, którego naucza). Istotna jest także znajomość zespołu klasowego, z którym rozpoczyna się pracę. Musi także odpowiedzieć .sobie na pytanie:

•    Czy jest w stanie zrezygnować z dotychczasowego, bezpiecznego dystansu (pozycji wszystkowiedzącego autorytetu), siąść razem z uczniami na podłodze w jednym kręgu i wejść w rolę, jeśli taka będzie potrzeba lub zademonstrować ćwiczenie, jeśli uczniowie sami nie dadzą sobie rady?

•    Czy jest tolerancyjny wobec hałasu i bałaganu?

•    Czy posiada wystarczającą wiedzę z psychologii; czy potrafi załagodzić ujawniony niespodziewanie przez jakiegoś ucznia bolesny problem czy konflikt (nie wolno nam opuścić lekcji, zostawiając ucznia z „otworzoną raną”)?