IMG 14

191

Czego potrzebuje współczesna archeologia?

po prostu kłamie, a wszyscy spoglądają jakby poza ciebie, szukając kogoś bardziej znanego.

—    Tym razem było jeszcze gorzej, młodzieńcze. Wczoraj zostałem przeniesiony na emeryturę. Zostałem odstawiony na boczny tor.

—    Nie zgadłbym, że jesteś w wieku emerytalnym - skłamałem.

—    Nie jestem. Brakuje mi jeszcze dwóch lat. Przenieśli mnie na wcześniejszą emeryturę przez ten artykuł Erica Wolfa w „New York Times Sunday Magazine”. Pamiętasz ten kawałek?

—    Czytałem - odpowiedziałem. Ale nie pamiętam, żeby Wolf wspominał o twoim przejściu na emeryturę.

Doświadczony sięgnął do kieszeni i wyciągnął na pół opróżnioną paczkę tytoniu „Buli Durham”, a z niej pożółkły wycinek z niedzielnego wydania „Timesa” z 30 listopada 1980 roku. Zauważyłem tytuł artykułu Erica Wolfa i poniżej parę akapitów zakreślonych na czerwono.

—    Popatrz, co on tutaj pisze - powiedział Doświadczony.

An earlier anthropology had achieved unity under the aegis of the culture concept. It was culture, in the view of archaeologists, that distinguished humankind from all the rest of the universe, and it was the possession of vaiying cultures that differentiated one society from another.... The past ąuarter-century has undermined this intellectua! sense of security. The relatively inchoate concept of „culture” was attacked from several theoretical directions. As the social Sciences transformed into „behavioral” Sciences, explanation for behaviour were no longer traced to culture; behaviour was to be understood in terms of psychological encounters, strategies of economic choice, striving for payoffs in games of power. Culture, once extended to all acts and ideas employed in social life, was now relegated to the margins as „world view” or „values.”

—    No i co ty na to? i zapytał. Niedawno zaprosił mnie do siebie szef wydziału i powiedział: „Mam wrażenie, że ty nadal wierzysz, iż kultura jest centralnym paradygmatem w archeologii”. Odpowiedziałem mu, że tak, że właśnie tak mi się wydaje. Na co on stwierdził: „Rozmawialiśmy o tym z kolegami z wydziału i doszliśmy wszyscy do wniosku, że powinieneś przejść na wcześniejszą emeryturę”.

—    Chyba próbowałeś się jakoś bronić? - zapytałem niepewnie.

—    Próbowałem - odpowiedział, ale oni rozesłali moje dossier do paru znanych antropologów z prośbą o opinię na temat moich poglądów. Wybrali samych ważnych, Marvina Harrisa, Clifforda Geertza. I jeszcze jednego, hmm, czy to nie w Harvardzie jest tych paru facetów z podwójnymi nazwiskami?

—    Przynajmniej paru - upewniłem go.

—    Więc wysłali do jednego z nich. A także do jakiegoś ważniaka z uniwersytetu w Chicago. Wkrótce zaczęły napływać pierwsze oceny. Harris napisał, iż jest zszokowany tym, że jako archeolog tak mało uwagi poświęcałem różnym technologiczno-ekologiczno-demograficzno-środowiskowym zmiennym. Geertz powiedział, iż w jego opinii to, co robię, to jedynie sążniste opisy. Facet z Harvardu stwierdził, iż nie jest pewien, czy może mnie ocenić, albowiem nigdy nie słyszał o naszym wydziale.

—    No a co ten z Chicago? - zapytałem.