IMG64 (2)

Kiedy omawiasz coś trudniejszego, coś co wymaga większej uwagi — zmień pozycję ciała (np. dwa kroki w lewo). Po pewnym czasie uczniowie „odkryją", że zmiana pozycji w czasie wykładu zwiastuje coś innego i odruchowo przygotują się do tego (np. bardziej wyostrzając uwagę).

Naucz się w trakcie wykładu pisać lub rysować najważniejsze, kluczowe słowa lub obrazy — tak, aby odzwierciedlało to strukturę wykładu.

Przypomnij sobie jak wygląda tablica po twojej lekcji: czy znajduje się tam uporządkowany logiczny ciąg informacji? czy też bałagan informacyjny?

Dygresje stosuj oszczędnie — w miejscach absolutnie niezbędnych. Nadmiar dygresji powoduje chaos informacyjny i zwykłe „gubienie" wątku.

Nie dyktuj! Jeżeli chcesz aby coś zostało zapisane — oddaj to zadanie uczniom, niech oni sami to sformułują. Jednocześnie jest to etapowy sprawdzian rozumienia i przyswojenia sobie treści wykładu. (Mówisz po to, aby cię zrozumiano, a zrozumieć znaczy: powiedzieć własnymi słowami).

W czasie wykładu odwołuj się do wszystkich zmysłów. Stosując słowa kluczowe dla danego zmysłu i odpowiednie przykłady z obszaru doświadczenia dzieci w tym wieku.

Pozwalaj zadawać pytania i przerywać... To powoduje zniesienie bierności odbioru wykładu przez dzieci. Obawa iż pytania rozbijają tok wykładu i straci się kontrolę nad ciągiem wypowiedzi jest bezpodstawna. Pytania są sygnałem rozumienia i zaciekawienia. Pamiętaj że każde pytanie jest dobre!

Staraj się wzmocnić zadawania pytań przez wyrażanie zainteresowania nimi i szacunek dla pytającego (To ciekawe, nigdy tak nie myślałem! To bardzo dobre pytanie, dziękuję! Cieszę się, że o to pytasz! itd). Pytanie możesz też potraktować jako „wyzwanie” dla uczniów (a co ty/wy o-tym myślicie?).

Dziel uwagę ze wszystkimi swoimi uczniami, utrzymuj z nimi kontakt wzrokowy. Obserwuj jak reagują! Kiedy wszyscy patrzą dość tępo w okno lub sufit — to znaczy, że „coś tu nie gra”. Przerwij swoją wypowiedź i dowiedz się co się dzieje! Mówienie w przestrzeń chyba nie ma sensu...

Nie wprowadzaj pojęć niezrozumiałych i nie definiuj pojęć niezrozumiałych przez inne tak samo brzmiące obco. Powiedz po ludzku co to znaczy termodynamika... (Jak się czujesz czytając taki tekst jak np. „interkorelacje struktury i dynamiki procesu dydaktycznego w aspekcie epistemologii antyfundamen-talnej”...)

Czas wykładu to maksymalnie 15-20 minut.

Wypowiedzi dłuższe wymagają większej koncentracji i motywacji do słuchania.

• Dzieci w zasadzie lubią słuchać ciekawych rzeczy (patrz: bajki w dzieciństwie).

— 88 —

t4 ▼ mm zź.
•jr o.	m, *o O V* r	M i*

Ale wymaga to spełnienia pewnych warunków: atrakcyjnego mów^ wJH badacza źródeł Amazonki), atrakcyjnego tematu (np. historia życia fłorńsoS atrakcyjnego sposobu mówienia (z uwzględnienim nieomal hipnotyzowania s\%. ł chaczy).

Niestety życie rozwielitek i wojny rzymskie, czy też życiorysy naszych wieszczów, nie budzą tak powszechnej ciekawości! (A mogłyby gdyby...)

Na zakończenie — trzeba pamiętać o podsumowaniu i przeznaczeniu czasu na pytania uczniów i wyjaśnienia oraz pytania sprawdzające postawione przez nauczyciela! (Chociażby takie , Jak myślicie do czego to się przydaje w życiu?")

Przypominam, że informacje kilkakrotnie powtórzone i poddane obróbce intelektualnej są lepiej zapamiętywane!

Wykład jest niezbędny przy przekazywaniu wiedzy, oczywiście warto podeprzeć słowa, materiałem prezentacyjnym (wykresami, planszami itd) i wzbogacić pokazami, demonstracjami. Wreszcie — utrwalić przekazywane treści przy pomocy kreatywnych technik, jak działania czy prace ustne i pisemne wykorzystujące różne konwencje formalne (drama, projekt, opracowanie instrukcji, redefiniowanie własnymi słowami, napisanie eseju na prowokacyjnie sformułowany temat i tak dalej).

PODSTAWOWE BŁĘDY NAUCZYCIELA:

•    chaos wypowiedzi, nadmierna dygresyjność

•    niedostosowanie słownikowe (np. tłumaczenie pojęć nieznanych przez inne nieznane)

•    brak słów wyzwalających „wędrówkę” w wyobraźni do opowiadanego świata

•    krytykowanie postawionych pytań (każde pytanie jest dobre, to przecież ich

ciekawość!)    ,

•    słaba komunikacja (nie reagowanie na komunikaty zwrotne od klasy, mówienie „mimo wszystko”)

•    brak dobrego wstępu,.brak podsumowania, brak perspektywy aplikacyjnej danego obszaru wiedzy czy umiejętności, czyli „wiedza w zawieszeniu"

•    zbyt długie zdania (w tekście zawsze można wrócić do wcześniejszych partii materiału i się odnaleźć, w czasie wykładu — niestety nie)

•    używanie zbyt wielu wyrazów niekoniecznych np.: zaimków (taki, jakiś); przysłówków, partykuł (niemal, niestety, trochę), wyrażeń niepewności (chyba, może)

•    nadmierna liczba zaprzeczeń (i nie jest tak, że oni nie potrzebują i nie mają chęci do uczenia się) .

•    nadużywanie trybu warunkowego

•    czytanie tekstu z podręcznika!