IMGV85 (4)

150 WACŁAW BKRKNT

„Brawo, Borowski!... Bis!..."

I wre. huczy, przelewa się ten zgiełk. A potem sykania: „Cii!. — Dosyć. Borowski! Niech błazny teraz idą!” — I wpada ta trójka w spiczastych czapkach, o kredowych pyskach i wielkich karminowych wargach: wrzeszczy, skamle, szczeka i przeskakiye przez niego ze śmiechem: „Hopp!”... Oklaski, brawa i śmiech błaznów:

„HeheheL.”

Ocknął się i dźwignął ciężko z ziemi. Pusto było na trotu-arach. Podwójny szereg żółtych latarni zamykał się klinem, hen, w dalekiej perspektywie. Ponure, senne mury wyrzucały na cichą ulicę nie samotne echa jego kroków, lecz za każdym stąpnięciem głuche, stłumione łkanie.

— Płacz, Zocha — płacz!...

Ponad miastem, na chmurach, drgała krwawa, żywa, tętniąca łuna jakiegoś pożaru, zasnuwały ją czarne kłębiska buchającego dymu. A jednak cisza i pustkowie naokół — wielka cisza panowała o tej porze na mieście.

...A tńm — znowuż scena! razem gdzieś w ciemnych wyżynach, pod gwiazdami, hen! Ten oślepiający żar kinkietów, ta płonąca blaskiem plama na tle czarnej, gęstej, przepaścistej głębi nocy! I oni wszyscy zwlekają się tam po kolei — żywi, jaśni, promienni — pławią się w blaskach!... Oto wloką się bez celu, oni — młodzi! — smutni, błędni, z krwawymi przepaskami na oczach, z wyrazem niemocy na bladych twarzach; bezsilne ręce przed się wyciągają. „I tyżeś nas opuścił, Borowski! — ty, piersi naszych jęku, niemocy naszej głosie!..."

Przeszli — minęli... Tam w głębi kłębią się ciemne dymy i krwawią łuny pożogi; długim grzmotem tłumnych rozgwa-rów przebiegają ciężkie szeregi, słychać nieustanny suchy trzask¹, huk straszny i trąbki ciche, natarczywe granie. Marsz! marsz!... I oto „leci z szablą pan mój stary — złoty

jak kudłaty lew"²... Zasnuły go dymy, pochłonęła kurzawa Z dymu wyłania się starzec, krwawego trupa na lewym ramieniu dźwiga, prawą ręką lirę do piersi tłoczy .Gdzie watki jego echo? gdzie czynów jego śpiżowy dzwon?...” 1 minął starzec, jak mija przeszłości krótkie wspomnienie... — Lecz oto wpada drugi, rozwichrzonym włosem twarz przysłania, stryczek tylko na szyi widać. Poznał go Borowski i jękiem powitał. .Synu, gdzie życia mego ślad, gdzie głos i skarga tych, co umarłych wskrzeszają, z żywymi cierpią, a przez sennych tratowani — giną? Gdzie są tłumu dzisiejsze ofiary? gdzie mojej, gdzie twojej, gdzie naszej doli skarga i bunt? - Synu¹ synu! — synu mój!”

I zdawało się Borowskiemu, że to jaśnienie w górze błogosławieństwo promienne na potępioną głowę mu zsyła, tęsknota poczuciem mocy piersi mu rozszerza i ptakiem rwie się w górę —- tam do nich! Prostują się zdrętwiałe skrzydła, szeroko zagarnęły sięgi — oto z ziemi się podrywa, w powietrzu bokiem się kołysze i orłem do nich leci.

„Właduś, Właduś! Władek mój!”

— Słyszę cię, Zochna, słyszeć będę póki życia...

...bo w sercu mym, choć je ukoję, brzmieć będą drogie łkania twoje, jak bęben, gay gra do ataku!³...

Ponad miastem gorzała łuna pożaru.

Kroki wywiodły go na ślepo przed oświetlone wejście hotelu. Turkuł oczekiwał już w westybulu. W wąskim gumo

1

$uchy trzask — w pierwodruku („Chimera” 1901, z. 7—8, e. 212) fragment ten brzmiał: „suchy trzask mieczów o krzyżackie pawęże”.

2

Słowa Semenki z IV aktu Snu srebrnego Salonie i Słowackie

fo; w r. 1900 wystawiono w Krakowie po raz pierwszy tę sztukę od. na ten temat Wstęp, rozdz. III, podr. Aluzje literackie

3

Fragment wiersza Baudelaire’a pt. Hea u ton t imorou m cno s (dosł. Samodręczyciel) w tłumaczeniu Adama M-skiego. Tytuł wier sza nawiązuje do komedii Terencjusza, w której pojawia    _rnz

pierwszy formuła: „Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie.    _Im

obce".