Obraz (1556)

240 Anuli/,n pi/ydunliiw

•    odsetki od udzielonych kredytów i pożyczek;

•    odsetki od lokat terminowych;

•    nadwyżkę dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi.

Do przychodów ze sprzedaży zalicza się wartość sprzedanych produktów niezależnie od tego, czy są zbywane dla kontrahentów zagranicznych czy krajowych, hurtowych, detalicznych, czy na potrzeby własne, np. na rzecz własnych inwestycji.

Do przychodów ze sprzedaży nie zalicza się zaliczek wcześniej wpłacanych przez kontrahentów, np. zaliczek przy budowie statków, jakie armator wpłaca, jeżeli taki zapis jest zawarty w podpisanym kontrakcie, w chwili położenia stępki, wodowania kadłuba, zakończenia wyposażania statku. Zaliczki te są wykazywane w bilansie jako przychody przyszłych okresów.

Wartość przychodów podaje się w faktycznie uzyskanych cenach, a więc uwzględniając wszelkiego rodzaju dopłaty, udzielone rabaty, bonifikaty ilp. W umowach agencyjnych przychód stanowią przychody agenta bez przychodów ze sprzedaży towarów. Ceny sprzedaży mogą być ustalane w odpowiednich cennikach lub na podstawie umowy wcześniej spisanej albo ustnej, zawartej w momencie sprzedaży między dostawcą a odbiorcą.

Jeżeli ustalana jest wartość sprzedaży np. w celu ustalenia wyniku finansowego lub do celów statystycznych czy podatkowych, np. za rok, kwartał, miesiąc, to istotny jest moment sprzedaży. Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o rachunkowości przychody są ustalane według zasady memoriału.

Za moment dokonania sprzedaży uważa się [zob. Koc, Katuszewicz, 1993, s. 115J przy sprzedaży zewnętrznej;

•    przy sprzedaży gotówkowej — datę wpłaty należności;

•    przy sprzedaży bezgotówkowej krajowej — datę wysyłki lub postawienia przedmiotu dostawy do dyspozycji odbiorcy albo przyjęcia dostawy przez odbiorcę;

•    przy sprzedaży eksportowej w imieniu własnym — datę przewiezienia produktu przez polską granicę, np. datę stempla listu przewozowego, odprawy celnej;

•    przy sprzedaży eksportowej za pośrednictwem PHZ — tak jak dla krajowej sprzedaży bezgotówkowej.

Przy sprzedaży wewnętrznej za moment dokonania sprzedaży uważa się datę przekazania albo zużycia wyrobów, towarów lub materiałów, przy robotach i usługach zaś — datę ich wykonania.

Przychody ze sprzedaży decydują w istotny sposób o efektywności działania przedsiębiorstwa i jego kondycji finansowej, powinny więc być stałym przedmiotem obserwacji i analizy. Analiza tych przychodów może być prowadzona metodami analizy porównawczej i przyczynowej. Wnioski z analizy, poszerzone o wnioski z analizy rynku, konkurencji itp., stanowią podstawę do tworzenia planów i są pomocne w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania i rozwoju przedsiębiorstwa.

Anali/a porów na wc/a jest prowadzona w czasie, w przestrzeni i w stosunku do planów. Określa sic w niej dynamikę sprzedaży w stosunku do ubiegłych okresów. Dokonuje się porównań z planami sprzedaży w odniesieniu do produktów oraz do odbiorców. Wielkość sprzedaży porównuje się także do wielkości i chłonności rynku oraz do głównych konkurentów. Pozwala to na określenie udziału przychodów badanego przedsiębiorstwa w rynku oraz w stosunku do innych przedsiębiorstw danego sektora, sprzedających na tym samym rynku.

Analizę porównawczą (w czasie) wartości przychodów i ich źródeł w firmie A S.A. ilustruje przykład zawarty w tablicy 7.1.

Tablica 7.1

Analiza wartości przychodów i ich źródeł

Wyszczególnienie	Wartość na początek okresu	Udział (w %)	Wartość na koniec okresu	Udział (w %)	Procent wzrostu
Przychody ogółem	70000	100,0	77 700	100,0	11,0
Przychody ze sprzedaży wyrobów	60000	85,7	67 000	86,2	11.7
Pozostałe przychody operacyjne	2000	2,9	1 800	2,3	-10,0
Przychody finansowe	8000	1 1,4	8 900	11,5	11.2

Z r 6 d t o: Opracowanie własne.

Z przedstawionych obliczeń wynika, że podstawowym źródłem przychodów analizowanej spółki jest jej działalność podstawowa, statutowa. Należy to oceniać pozytywnie, gdyż do tej właśnie działalności powołana była spółka. Duży udział stanowią także przychody finansowe, co sugeruje, że spółka dobrze zarządza finansami, dobrze lokuje nadwyżki gotówki, jakie wypracowuje w swojej działalności operacyjnej, uzyskując z tych lokat oprocentowanie, dywidendy itp.¹

Spółka wykazuje 11-procentowy wzrost wartości sprzedaży, który został zrealizowany poprzez wzrost przychodów z działalności podstawowej, oraz przychodów finansowych, co także należy ocenić pozytywnie, gdyż wzrost w tych pozycjach może mieć charakter trwały. Pozostałe przychody operacyjne występują w przedsiębiorstwie incydentalnie, np. przychody ze sprzedaży zbędnych środków trwałych i ich wahania nie kształtują trwałej tendencji wzrostowej czy spadkowej przychodów firmy.

Osobnym problemem jest dokonanie wyboru, czy sprzedawać wyroby własne, a więc produkować we własnym zakresie, czy sprzedawać produkty innych producentów. W jakim zakresie rozwijać własną produkcję, tworzyć własne moce produkcyjne, a w jakim korzystać z kooperacji.

Zasadą przyjmowaną w controllingu jest to, że nie powinno się wytwarzać produktów i części oraz nie świadczyć usług, które inni producenci i usługodawcy

1

Żeby do końca prawidłowo ocenić efektywność tych przychodów, należy je zestawić z poniesiony mi kosztami.