Obraz (1561)

250 Anuli/ii pi/.y< limlów

gdzie:

HEP    —    próg rentowności,

ks    —    suma kosztów stałych,

cj    —    jednostkowa cena produktu,

kjz    —    jednostkowy koszt zmienny produktu,

r= xcj — wartość sprzedaży przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych, x — ilość sprzedanych wyrobów przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

W ewidencji i sprawozdawczości przedsiębiorstw rzadko występuje podział kosztów na stałe i zmienne. Jeżeli przy wykonywaniu analiz kosztów powstaje trudność w ustaleniu kosztów zmiennych, można do nich zaliczyć koszty materiałowe, pozostałe zaś traktować jako koszty stałe [Szczepaniak, 1992, s. 93]. Przy dużej różnorodności produkcji trudno jest określić jednostkowe ceny i koszty zmienne. Należy się posłużyć tzw. wyrobem przedstawicielem oraz uśrednić cenę i koszt zmienny. W praktyce stosuje się takie metody badań, a ich wyniki są pomocne w zarządzaniu firmą.

Zarząd przedsiębiorstwa, znając próg rentowności oraz bieżącą pozycję firmy względem tego progu, może prowadzić świadomą politykę w zakresie planowania wielkości przychodów ze sprzedaży.

7.8. Strategia firmy wobec wyrobów

Określanie optymalnej wielkości przychodów ze sprzedaży jest związane z asortymentem wyrobów, jakie firma może z sukcesem oferować swoim odbiorcom. Przed planującymi produkcję i przychody na przyszłe okresy stają następujące dylematy: czy kontynuować produkcję danego wyrobu; czy ją zwiększać lub zmniejszać; czy wprowadzić nowy wyrób, a wycofać z produkcji dotychczasowy asortyment. Problemy te wiążą się z analizą cyklu życia wyrobu i znalezieniem odpowiedniej strategii firmy wobec sprzedawanych przez nią produktów.

W celu utrzymania wielkości przychodów ze sprzedaży na wymaganym poziomie konieczna jest obserwacja rynku. Pomaga ona w uchwyceniu trendów zmian produktów, zmian asortymentu produktów lub w kreowaniu tych zmian. Wycofywanie lub wprowadzanie w odpowiednim czasie produktów będących w sferze obrotu przedsiębiorstwa powinno następować tak, aby się to dokonało najbardziej efektywnie. Pomocny w tym może być model cyklu życia wyrobu bądź grupy wyrobów.

Cykl życia wyrobu można podzielić na pięć faz [Karlof, 1992, s. 113]:

1)    wypuszczenie wyrobu na rynek;

2)    początkowy okres wzrostu;

ł) końcowy okres w/rostu;

I) dojrzałość;

5) spadek.

Wielkość sprzedaży w poszczególnych fazach cyklu życia wyrobów można przedstawić w układzie współrzędnych. Na rysunku 7.1 jest ukazana krzywa wielkości sprzedaży wyrobów, począwszy od wprowadzenia ich na rynek do momentu wycofania z rynku.

Rysunek 7.1 < ykl życia wyrobu

Poszczególne fazy cyklu życia wyrobów oraz cały cykl mogą być dłuższe lub krótsze. Zależy to głównie od rodzaju potrzeb, jakie wyrób zaspokaja. Pierwsza i druga faza wymagają wysokich nakładów kapitałowych na prace nad produktem, rozwój produkcji oraz na odpowiednie działania w zakresie reklamy i wdrażania wyrobu na rynek.

Pierwsi nabywcy to grupa konsumentów, którzy stale poszukują nowości oraz są skłonni do ponoszenia ryzyka kupowania rzeczy nowoczesnych, nie sprawdzonych. Należy uwzględnić ich opinie o nowo wprowadzonym produkcie, dokonać odpowiednich zmian, szeroko je reklamując.

Wejście w drugą fazę, czyli początkowego okresu wzrostu, wymaga dalszych nakładów kapitałowych na rozwój produkcji. Im krótsza jest ta faza i wyższy poziom wzrostu przychodów ze sprzedaży w tym okresie, tym większy jest sukces przedsiębiorstwa. W miarę wzrostu sprzedaży koszty stałe rozkładają się na większą ilość produktów, wzrasta rentowność sprzedaży.

W interesie firmy jest, aby najdłużej trwała faza trzecia, końcowego okresu wzrostu, oraz czwarta, dojrzałości. Pozwoli to na uzyskanie odpowiednio dużej masy przychodów z ustabilizowanej i opanowanej produkcji, kiedy jej koszty są najniższe i nie ponosi się nakładów inwestycyjnych. Osiągnięcie fazy dojrzałości jest szczególnie zwodnicze dla kierownictwa firmy, gdyż skłania do zaprzestania