P1120699 resize

Oddziaływaniom ze i wiata halsztackiego zawdzięczać można pojawienie się w środowisku grupy ilfskej kultury łużyckiej nowych znaków symbolicznych i motywów zdobniczych, które spotyka się na ceramice składanej w wyposażeniu grobowym. Można tu wymienić plastyczne wyobrażenia miniaturowych naczyń lub ptaków (Ryc. 7a) umieszczone na górnej części naczyń wazowatych. nawiązujące do podobnych dekoracji znanych ze wschodniej strefy kultury halsztackiej, a także om i tomorfic / no zakończenia rękojeści niektórych czerpaków glinianych (Ryc. 8d).

Oddziaływania halsztackie przyniosły leż nowe motywy ryte lub malowane na powierzchniach naczyń, także używanych głównie jako ceramika obrzędowa i składanych w wyposażeniu grobowym. Wśród tych nowych symboli i motywów zdobniczych wymienić zwłaszcza należy tryk wciry (Ryc. 7b; 9e.j. I) i swastyki, kręgi obwiedzione krcscczkami lub kropkami (Ryc. 9b. d. e. g-i). układy trójkątów, zaopatrzone w haczykowate występy (Ryc. 7b; 9c. d. f. g. i. j. mi. czy rzadziej układy rombów, ryte lub malowane. Wątkom tym towarzyszę niekiedy motywy od dawna już rozpowszechnione w środowisku kultury łużyckiej - takie jak pasma ukośne zakreskowanych trójkątów (Ryc. 9a. g). określane często jako ..zaplatane trójkąty", czy też gwiaździste układy rytej, wyświecanej lub malowanej dekoracji we wnętrzach czerpaków lub mis (Ryc. 7c; 8e). jedynie bardziej rozbudowane w początkach wczesnej epoki żelaza. Owa bogata dekoracja plastyczna, ryta i malowana na powierzchniach naczyń glinianych wykazuje wyraźnie powiązania ze wschodnim odłamem kultury halsztackiej.

Także z oddziaływaniem zc strony wschodniej prowincji kultury halsztackiej wiązać należy schematycznie potraktowane postacie ludzi i zwierząt, pojawiające się stosunkowo rzadko na ceramice kultury łużyckiej we wczesnej epoce żelaza i tworzące niekiedy cale sceny narracyjne (Ryc 10). Natomiast spotykane we wczesnej epoce żelaza w zachodniej połaci kultury łużyckiej naczynia, grzechotki i gliniane figurki zoomorficznc. a zwłaszcza omitomor-llczric (Gediga 1970. s. 33-82). reprezentują miejscowy nurt w obyczajowości ludności kultury łużyckiej, od dawna zadomowiony, jedynie niekiedy dodatkowo wzbogacony dekoracją malowaną.

Wydaje się prawdopodobnym, że tak silne pojawienie się w obrębie śląskiej grupy kultury łużyckiej stosunkowo licznych elementów halsztackich w obrzędowości pogrzebowej i w symbolice, zostało spowodowane przybyciem. zwłaszcza na Śląsk, grup ludności / południa. Ludzie ci przynieśli ze sobą obok nowych umiejętności technicznych, między innymi w dziedzinie obróbki metali (zwłaszcza żelaza) i ceramiki, także nowe zwyczaje i wierzenia. które zostały zaaprobowane przez część miejscowego społeczeństwa grupy śląskiej kultury łużyckiej. Za takim przypuszczeniem przemawia to. że zarówno wyroby importowane z południa, jak też przejawy zwyczajów i wierzeń wywodzących się ze środowiska halsztackiego, wyraźnie koncentrują się w poszczególnych miejscowościach lub mikroregionach, które odgrywały większą rolę w obrębie śląskiej grupy kultury łużyckiej.

Ryc. 10. Łazy. woj. Wrocław. Scena narracyjna wyryta na naczyruu ^nianym g«W

kultury łużyckiej. Wg E Fe«enena( 1955. ryc. 204)    .

Abb. 10. Łazy. Woiw. Wrocław. Emhłcndc Szewc cmgravicit    f ⁰⁰ scWcs^^chen

Gnippc der Lauuizcr Kultur. Nacłi E. Petersen (IOT5. Abb. 2CM)