P3109127

giełdy rolę pośredników pełniły niektóre banki, tworząc u siebie wyodrębnione biuru maklerskie. Prowadzenie przedsiębiorstwa maklerskiego wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

Przed przystąpieniem do gry giełdowej należy założyć w banku prowadzącym działał-nok maklerską indywidualne konto depozytowe, na którym są rejestrowane obroty i «ua posiadanych akcji. Cechą charakterystyczną jest to, że akcje będące w obrocie na giełdzie warszawskiej nic istnieją w formie drukowanych papierów wartościowych, które ich właściciele mogą u siebie przechowywać. Klient giełdy gromadzi ic akcje w formie zapitćs księgowych na wspomnianym koncie depozytowym, a dowodem, że jest on właścicielem akcji, jest wydawane przez bank świadectwo depozytowe. Imienne świadectwa depozytowe są jedynie dowodem własności akcji i nic mogą być przedmiotem obrotu na giełdzie.

Dysponujący kontem depozytowym składa w biurze maklerskim zlecenie - odpowiednio — kupna łub sprzedaży akcji. W zleceniu kupnu podaje on maksymalną cenę. po jakiej gotów jest kopić akcje, w zleceniu sprzedaży - najniższy kurs. po którym zgadza się sprzed*: swe akcje. Składający takie zlecenie zgadza się oczywiście także na to. by kupić akcje taniej od podanej ceny lub sprzedać drożej. Możliwe jest zrezygnowanie z podania ceny. a jaką chce kupić lub sprzedać akcje, i wtedy w zleceniu podaje PKD (..po kursie dnia**), co oznacza, że godzi się na zakup lub sprzedaż akcji po dowolnym kursie obowiązującym w danym dniu na giełdzie. Biuro maklerskie przekazuje następnie wszystkie zlecenia na giełdę, lecz w formie anonimowej, a więc zlecenia nie zawierają danych o kliencie.

Dane ze zlcccó kupna i sprzedaży dotyczące konkretnej sesji giełdowej są prze* lwarzone za pomocą komputera, w wyniku czego otrzymuje się zestawienie obrazujące ilości ofert kupna i sprzedaży po określonych cenach i PKD oraz optymalizację warunków kupna a sprzedaży.

Na ich podstawie powołany do tego makler ustala kurs dnia poszczególnych rodzajów akcji, uwzględniając równowagę popytu i podaży oraz zachowując następujące zasady:

•    należy uzyskać maksymalne obroty na sesji giełdowej:

•    zrealizowane muszą być wszystkie zlecenia po najlepszej cenie;

•    należy zrealizować zlecenia kupna z podaną ceną wyższą od kursu dnia oraz wszystkie zlecenia sprzedaży z ceną niższą od kursu dnia:

•    ^w razie niezrównoważonego rynku na dane papiery wartościowe trzeba zrealizować tylko częściowo (lub wcale) zlecenia kupna i sprzedaży PKD;

•    należy odrzucić wszystkie zlecenia kupna z ceną niższą od kursu dnia oraz zlecenia sprzedaży z ceną wyższą od kursu dnia.

Pewnym zabezpieczeniem przed nadmiernym wahaniem kursów jest obowiązu* jąca na giełdzie w Warszawie zasada, że kurs dnia danej akcji nie może przewyższyć o więcej niż 10% kursu poprzedniego notowania, nie może też o tyle samo spaść poniżej tego kursu.

Jak już o tym wspomniano, akcje części spółek notowanych na giełdzie warszawskiej mogą być sprzedawane i kupowane w systemie notowań ciągłych. Oznacza to. że kursy akcji tych spółek są ustalane na bieżąco, zależnie od napiywąjących

lleccrt kupna i sprzedaży akcji, których kuny w tym systemie zmieniają się co chwila. Natychmiastowe realizowanie zleceń według zmieniającego się z minuty na minutę kursu akcji wym aga należytego wyposażenia giełdy w niezawodne środki łączności i systemy kom puterowe. System notowań ciągłych interesuje głównie poważniejszych inwestorów, gdyż akcje są sprzedawane i kupowane w pakietach, czyli w większych zestawach, blokach, o / góry określonej wielkości minimalnej <np. 50. 100. 500 szt. akcji itp.).

Droga na giełdę

Emitentem akcji notowanych na giełdzie może być tylko spółka akcyjna lub komandytowo-akcyjna. Jeśli przedsiębiorstwo posiada inną formę prawną, to musi zostać przekształcone w spółkę akcyjną. Następnie Walne '/gromadzenie musi podjąć uchwałę o publicznej emisji akcji i wprowadzeniu akcji spółki do obrotu publicznego oraz giełdowego. Sporządza się prospekt emisyjny we współpracy z biegłym rewidentem, który bada sprawozdania finansowe spółki i przekształca jc tak. aby sprawozdania z poszczególnych lat były porównywalne, oraz z biurem maklerskim oferującym akcje spółki w publicznym obrocie. Prospekt ten składa się do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) wraz z wnioskiem o wprowadzenie akcji do publicznego obrotu. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji KNF. spółka składa wniosek o dopuszczenie do obrotu giełdowego akcji (oraz ewentualnie praw do akcji nowej emisji — PDA) na rynek podstawowy lub równoległy. Wniosek ten jest rozpatrywany na posiedzeniu Zarządu Giełdy. Do wniosku należy dołączyć między innymi ostateczną wersję prospektu emisyjnego, uwzględniającą wszystkie zalecenia zgłoszone w toku postępowania przed KNF. Teraz może nastąpić publiczna oferta. W okresie między przydziałem akcji nowej emisji a ich rejestracją możliwy jest na Giełdzie obrót PDA. Po zakończeniu publicznej oferty, rejestracji akcji nowej emisji przez sąd oraz zdeponowaniu wszystkich akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych SA spółka składa do Zarządu Giełdy wniosek o wprowadzenie akcji do obrotu na rynku podstawowym lub równoległym. Zarząd Giełdy określa m.in. system notowań, a także datę debiutu, czyli sesji giełdowej, na której nastąpi pierwsze notowanie. W ten sposób przedsiębiorstwo staje się spółką giełdową.

Podsumowanie

1* Narastanie trudności w wymianie doprowadziło do pojawienia się towaru, który można było częściej lub rzadziej wymienić na każdy urny towar. Towar ten przejmował rolę pośrednika w wymianie i jeżeli tę rolę spełniał przez dłuższy czas. to stawał się pieniądzem.