PB250068

Pośredniej ^w Procesie

gratyflk**⁰^

_wyChowaWC

techniką zawierania kontraktu odgrywa ona zym rolę niewspółmiernie mniejszą.

Techniki wzmacniania negatywnego

Zdecydowanie mniej skuteczne niż każda z przedstawionych wcześniej technik wzmacniania pozytywnego są techniki wzmacniania negatywnego. Należą do nich: technika szybkiej interwencji, technika słownego napomnienia, technika potrąconych punktów i technika chwilowej izolacji.

Technika szybkiej interwencji stanowi próbę natychmiastowego Technika reagowania wychowawcy lub nauczyciela na niewłaściwe zachowanie szybkiej chłopca czy dziewczyny, a także ogół dzieci i młodzieży. Chodzi tu interwencji o takie zachowania niepożądane, jak nieuważanie lub przeszkadzanie podczas prowadzonych z nimi zajęć czy w ogóle brak zdyscyplinowania. Reakcje nauczyciela i wychowawcy na tego rodzaju zachowania mogą być różne — ale za każdym razem dziewczęta i chłopcy są dokładnie o nich informowani. Reakcjami takimi mogą być: stukanie długopisem o stół, wypisywanie na tablicy umownych słów, np. „ratunku!”, chwilowe wyłączenie się wychowawcy (nauczyciela) z zajęć, wygrywanie osobliwych melodii na dostępnym instrumencie czy podniesie-Hnie ręki na znak swego niezadowolenia. Każda z możliwych reakcji jest Puzgadniana z dziećmi i młodzieżą.

Na ogół technika szybkiej interwencji wydaje się przydatna w przypadku sprzeniewierzania się przez dziewczęta i chłopców zasadzie ładu, porządku i karności. Skuteczność swą zawdzięcza —jak twierdzą niektórzy — przekonaniu wychowanków (uczniów), iż stosujący ją wychowawca (nauczyciel) może wszystko zauważyć i dlatego nie warto mu się narażać. Inni sądzą, że źródłem efektywności owej techniki jest zgodne z teorią uczenia się zjawisko wygaszania lub karania (por.

N. Havers, 1981, s. 186 i n.). Skuteczność jej potwierdziły także badania naukowe (J. S. Kounin, 1970; F. W. Jones, W. H. Miller, 1974; F. W.

Jones, R. C. Eimers, 1975).

Należałoby się również zgodzić z przypuszczeniem, iż odwoływanie się do techniki szybkiej interwencji wskazane jest tylko i wyłącznie z daleko idącym umiarem i poczuciem humoru.

Technika słownego upomnienia polega na dyskretnym i w miarę Technika serdecznym zwracaniu chłopcu (dziewczynie) uwagi na jego (jej) nie- słownego stosowne zachowanie. Na przykład nauczyciel może podejść do ucznia upommer i powiedzieć mu ściszonym głosem, że jego postępowanie przeszkadza mu w prowadzeniu lekcji (por. K. D. 0’Leary i in., 1970). Jest rzeczą

Techniki wzmacniania pozytywnego I negatywnego 253