Orzeszkowa2

dostrzegane w życiu społecznym i w dotychczasowych koncepcjach ideologicznych skomplikowały i pogłębiły obraz świata w jej utworach.

•    załamanie się dawnego typu powieści tendencyjnej

» sceptycyzm w ocenie szans realizacji programu pozytywistycznego

•    polemika z ideami socjalistycznymi — wpływ filozofii Spencera, jego koncepcji naturalistycznych i orgamcystycznych

•    koncepcja „ prawdziwej” i „fałszywej” cywilizacji — oskarżenie miasta ( wcześnie ogniska światła i postępu) - siedlisko walki o byt, snobizmu

•    załamanie się panującego we wczesnej twórczości EO uproszczonego obrazu postępu (postęp miał być lekiem na nędzę ludzkości)

•    zainteresowanie fenomenem życia społecznego, różnorodnością środowisk, typów ludzkich itp.

»/f879 - 1882/cykl nowel (3 tomy) Z różnych sfer - ograniczony komentarz ideowy, dążenie do zobiektywizowanej relacji, dyskretny dydaktyzm, pesymistyczny stosunek do rzeczywistości społecznej, koncentracja na zjawiskach ujemnych - nędzy, nowy typ bohatera - „drobinki” ludzkiej

•    zaczątki pasjonujących pisarkę w latach 80 studiów nad psychiką ludzi prostych i klęska życiowa bohaterów nie jest ich winą ale krzywdą niezasłużoną

•    skłonność do drobiazgowej analizy wycinka^życia prowincji •4 nurty tematyczne w omawianym okresie:

a)    migawki z życia nędzy miejskiej- Z różnych sfer

b)    od 1879 - budzenie się budzenie się ruchu socjalistycznego - utwory grupy „Widm” -Sylwek Cmentarni#, Widma, Pierwotni, Zygmunt Łowicz i ieso koledzy

Ć) wiejski grunt społeczny, wieś daleka od sielanki - Niziny. Dziurdziowie a) zainteresowania religioznawcze, refleksja nad cywilizacjami przedchrześcijańskimi-Stare obrazki - nowele o tematyce antycznej; Mirtala

•    (1886 — 1887jpowstawła powieść Nad Niemnem

•    W zimowy wieczór

Cham - pracę nad nim rozpoczęła _ 1887, wybitna powieść, subtelnie ukazane procesy psychiczne bohatera, potępienie cywilizacji miejskiej

Okres internowania Orzeszkowej w Grodnie to szczytowy rozwój jej twórczości i największa sława autorska. Orzeszkowa należała wówczas do najbardziej cenionych pisarzy, jej dzieła .tłumaczono na języki obce.

1887r. Nagrodzona „złotym piórem” od pisarzy w Warszawie 1904,1909 kandydatka do Nagrody Nobla

OKRES TRZECI 1890 - 1910

•    korespondencje - adresaci: M. Konopnicka, T.T.Jeż, M. Bałucki, Wł. Reymont, L. Meyet i inni

•    polemika z różnymi przejawami modernizmu

•    pogłębia się kryzys ideowy. EO przezwycięża pozytywistyczne doktrynerstwo, ujawniają się sprzeczności tkwiące w tym systemie

•    na plan pierwszy wysuwają się wątki istniejące kiedyś w zapleczu jej twórczości - nastroje niepokoju o przyszłość kultury współczesnej

•    jednym z głównych motywów twórczości w tym okresie jest idea pnwRysr.hnnśr.i cierpienia”. Znika optymistyczna koncepcja życia, cierpienie jest koniecznym atrybutem istnienia. Postęp przez cierpienie jest prawem istnienia ustanowionym przez Boga —> teleologizm etyczny - przekreśla pesymistyczną interpretację losu ludzkiego