Wg koncepcji Szatur-Jaworskiej praca socjalna odnosi się do pracy opiekuńczej, pośrednio ma powiązanie z psychoterapią, wychowaniem i organizacją uczestnictwa w kulturze. Praca socjalna może przyjmować różne formy od pomocy doraźnej do długofalowych działań wspierających rozwój jednostek, grup.
Rola pracy socjalnej to leczenie „choroby społ.", nacisk na powrót do normalności a nie na dynamikę i rozwój. To profesjonalne działanie polegające na pomocy jednostkom i grupom, to zdefiniowana instytucjonalnie, profesjonalna i wyspecjalizowana aktywność uzasadniająca ingerencję w procesy społeczne i indywidualne ludzkie losy. To działanie społ. ułatwiające jednostkom włączenie się w życie społ.
Wg M. Richmond i jej teorii pracy socjalnej ma ona na celu; zrozumienie jednostki, zabiegi psychoterapeutyczne, rozładowujące jej lęk, gmew, niepewność, wprowadza nadzieję i wiarę we własne możliwości.
Zadania pracy socjalnej: diagnozowanie, wspieranie, kompensowanie nierówności dysfunkcji w codziennej egzystencji jedn. grup i całego społeczeństwa.
Ceł: zapewnienie społeczeństwu ładu i wdrażanie elementarnych zasad; sprawiedliwości, dbałości o przestrzeganie prawa każdego człowieka do godnego życia.
Praca socjalna zwraca uwagę na problemy jednostkowe, grupowe, środowiskowe. Musi umieć rozstrzygać je w szerokim kontekście środowiskowym. Pracownik socjalny poza zdiagnozowaniem pojedynczego przypadku musi dokonać analizy tego zjawiska na tle szerokich uwarunkowań społecznych i ekonomicznych. Metody pracy środowiskowej służą badaniu środków możliwości, zasobów ludzkich i potencjalnych obszarów ich wykorzystywania. Celem jest zainspirowanie pełnego usamodzielnienia się jednostki.
Praca socjal. to przede wszystkim zespół racjonalnych, przemyślanych działań, które doprowadzają jednostkę do normalnego, samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. Praca socjalna likwiduje problemy i bariery, niezbędna jest wiedza o potencjalnych zasobach człowieka, które należy wykorzystywać przy kompensacji, reedukacja, resocjalizacja, rewalidacja. Należy wykorzystać więzy rodzinne i kontakty z osobami znaczącymi (autorytety). Celem jest aktywność i samodzielność podopiecznego i jego rodziny i upodmiotowienie świadczeniobiorcy.
Istnieje wiele podejść teoretycznych do obszaru praktyki pracy socjalnej. Właśnie te podejścia są nazywane modelami pracy socjalnej. Z modelami łączą się metody i sposoby oddziaływania. Na wybór podejścia teoretyczno - metodologicznego do obszaru praktyki społecznej, w tym przypadku pracy socjalnej mają wpływ takie czynniki jak:
• ideologie, stanowiące zespoły przekonań większości, bądź też tych członków społeczeństwa, którzy mają więcej władzy (formalnej lub symbolicznej)
• poziom ekonomiczny rozwoju danego środowiska
• miejsce pracy socjalnej przyznane jej w sensie formalnym w danym społeczeństwie. Przykłady modeli pracy socjalnej:
1. Model relacyjny - praca socjalna jako pomoc w rozwoju i we włączaniu w relacje społeczne.
Model ten orientuje się na działanie w obszarze pracy socjalnej, pozwala głównie na
realizację jej funkcji medialnej. Polega najczęściej na pomocy osobom zagrożonym
wyłączeniem, wyłączających się lub już wyłączonych, z metodycznego punktu widzenia