SDC10501

zaprzeczenie wszystkich możliwych do popełnienia grzechów. Na Jednej szali wagi pod nadzorem Anu blsa kładziono serce zmarłego* na drugiej strusie pióro — symbol Maat, bogini prawdy — aby stwierdzić, czy przypadkiem zmarły nie kłamie.

Liczne zachowane do naszych czasów papirusy do tyczqce Księgi umarłych zaw!erajq wyobrażenia różnych wariantów odbywającego się Sqdu. Ozyrysowi, siedzącemu na tronie, prócz czterdziestu dwóch asesorów towarzyszą inne bóstwa, przede wszystkim Tot, a niekiedy Izyda i Neftyda. W późniejszych okresach Ozyrys bywał przedstawiany jako bóg potrójny, posiadający cechy nie tylko swoje, ale również Ptaha i boga zachodniej nekropoli, S o k a r i s a. Na rysunkach występuje sam zmarły, a czasem wraz z żoną. Jeśli zdołał obronić się na Sądzie, Tot ogłaszał bogom, że został on uznany za tzw. maa-heru, tj. „usprawiedliwionego głosem”, czyli mówiącego prawdę; wtedy prowadził go Horus przed oblicze Ozyrysa, w którego następnie zmarły się wcielał. Jeżeli natomiast serce jego było cięższe niż pióro na szali wagi, rozprawiał się z nim potwór Ammit, „pożeracz zmarłych”, posiadający paszczę krokodyla, a cielsko na wpół Iwa na wpół hipopotama.

Obok Księgi umarłych służyły pomocą zmarłemu liczne amulety, które wkładano do trumny. Wśród nich skarabeusze miały spełniać najważniejszą rolę. Egipcjanie, którzy w gruncie rzeczy byli ludźmi bardzo realistycznymi, wyobrażali sobie życie pozagrobowe jako podobne do tego, które wiedli na ziemi. Dlatego też w grobowcach egipskich, już w mastabach z okresu Starego Państwa, mamy przedstawione sceny z życia codziennego starożytnych Egipcjan. Sądzili oni również, że wyposażenie grobowca we wszystkie sprzęty ł narzędzia używane na ziemi ułatwi zmarłemu

104