Zastosowanie kliniczne protez, ortoz i środków pomocniczych
Ogólną zasadą w przypadku utrwalonych zniekształceń stóp jest pobieranie miary bez stosowania korekcji, z zachowaniem jedynie elementów poprawiających stabilizację i ułatwiających chodzenie.
Obuwie na utrwalone stopy piętowe ma podobną budowę, jak w przypadku zmian nieutrwalonych. W przypadkach porażeń mięśnia trójgłowego łydki i deformacji stopy może być także konieczne zastosowanie aparatu szynowo-opaskowe-go, a jeżeli współistnieją inne zniekształcenia, na przykład koślawość lub szpotawość, mogą być konieczne odpowiednie elementy ułatwiające chodzenie lub korekcję niepowodującą dolegliwości.
Obuwie na stopy opadające wykonuje się dia chorych z niedowładem lub porażeniem mięśni prostowników stopy. Miarę można pobierać ze stopy będącej w ustawieniu korekcyjnym, jeżeli nie ma utrwalonego ustawienia końskiego. U dzieci z porażeniem mózgowym można ustawiać stopę pod kątem 90° w celu redresji mięśnia trójgłowego łydki (ryc. 8.1). Powinno ono posiadać:
• wysoką zakładkę piętową (19);
• wkładkę supinującą (9) albo pronującą (8);
• obcas Thomasa (23) lub odwrócony obcas Thomasa (26);
• usztywniony język (20);
• wkładkę wyrównującą w przypadku utrwalonego ustawienia końskiego (13). Cholewka w tego typu obuwiu jest wyższa od standardowej, ponieważ łącznie
z zakładką piętową, tak zwanym sztywnikiem, stanowią ramię podtrzymujące opadającą stopę. Niezbędne jest długie sznurowanie.
Obuwie na utrwalone stopy płasko-koślawe noszą pacjenci ze zmianami wrodzonymi oraz powstałymi w następstwie porażeń lub urazów. Zniekształceniu mogą towarzyszyć przykurcze, obniżenie sklepienia poprzecznego, bolesne modzele oraz różne zaburzenia troficzne. Celem stosowania obuwia jest odciążenie miejsc wrażliwych na ucisk i podparcie stopy, zmniejszające dolegliwości bólowe występujące podczas chodzenia (ryc. 8.1). Obuwie to posiada:
• wkładki dostosowane do zniekształcenia, odciążające bolesne miejsca (11);
• obustronnie przedłużone zakładki, dobrze ujmujące piętę (17);
• przedłużone obcasy Thomasa (25), czasem wysunięte (24).
Może to być obuwie z cholewką powyżej kostki lub półbuty.
Obuwie na utrwalone stopy końsko-szpotawe zaleca się osobom dorosłym i młodzieży w przypadkach, gdy zniekształcenia nie poddają się korekcji. Jego zadaniem jest odciążenie miejsc wrażliwych, zmniejszenie dolegliwości bólowych i usprawnienie chodzenia.
Miarę obuwia pobiera się za pomocą obrysu. W przypadku większych zniekształceń trzeba wykonać odlew gipsowy. Należy dokładnie zaznaczyć miejsca wrażliwe (ryc. 8.1). Obuwie to cechuje się:
• formą przygotowaną na odlewie gipsowym (7);
• wkładką dostosowaną do zniekształcenia, ewentualnie odęiążającą miejsca bolesne (11);
• podnoskiem przedłużonym po stronie przyśrodkowej (18);'-'• przedłużoną zakładką po stronie bocznej (15);
• odwróconym obcasem Thomasa (26), czasem wysuniętym (27).
Wykonuje się je najczęściej z wysoką cholewką i długim sznurowaniem, rzadziej jako półbuty. Podeszwa powinna być miękka, gumowa.
Obuwie na stopy wydrążone sjosuje się u chorych ż wadami rozwojowymi dolnego odcinka rdzenia kręgowego. Przepuklina oponowo-rdzeniowa zaburza bilans mięśniowy i przyczynia się-^p zniekształcenia stóp, między innymi do powstania stopy wydrążonej. WadliweL'5b'ąążęhie stopy prowadzi do wytworzenia się bolesnych modzeli na podeszwowej powierzchni przodostopia. Obuwie ma za zadanie odciążyć miejsca bolesne i ułatwić chodzenie. Najważniejsze elementy lecznicze takiego obuwia to (ryc. 8.1): '
• forma dostosowana do zniekształcenia (6);
• wkładka dostosowana do zniekształcenia (11);
• obcas Thomasa (23);
• pasek korekcyjny grzbietowy (321— przy zaburzeniach większego stopnia. Może być konieczne zastosowanie innych"odpowiednich elementów odciążających lub podporowych. Obuwiejnusi mieć miękką wyściółkę i wkładki z miękkiego tworzywa lub gąbki.
m ten zwró-314-1988). stopy wraż-2 w różnych sniem leka'-toiet. Obe,-i ne zapale-. m różnego • owymi itp : społeczen-c ne na stc -*w błon e : = ożenią tka-- a nom tyn*
Przyczyny powstawania stóp wrażliwych są bardzo złożone. Na~proc e cii uwagę prof. dr hab. med. Stanisław Piątkowski, ortopeda z Lublina autor podstaw naukowych podologii w Polsce. Wprowadził on termr liwe", określający subiektywne odczuwanie dolegliwości, które wystęc schorzeniach i zaburzeniach układowych. Nazwa ta, niebędąca rozpc:" • skim, odnosi się do określonych stanów czynnościowych, szczególnie - • muje zespół zmian patologicznych występujący u chorych na-reui^at: : nie stawów, cukrzycę, ze zwyrodnieniowymi zmianami kostno-stawc .•/. pochodzenia, obrzękami limfatycznymi kończyn dolnych, zmianami i. i
Na reumatoidalne zapalenie stawów choruje kilka procent polskie?: stwa, w większości kobiety, a zmiany w znacznym stopniu są umiejsc: ■ pie. Jest to przewlekły, postępujący proces zapalny, początkowo ocet maziowej stawów. Prowadzi do wytworzenia ziarniny reumatoidalnej. * nek stawowych, zniekształceń stawów i upośledzenia funkcji stopy. I*