Zastosowanie kliniczne protez, ortoz i środków pomocniczych
towarzyszą objawy bólowe, nasilające się w trakcie czynności ruchowych. Dlatego pacjenci chętnie korzystają z obuwia, które ułatwia im poruszanie się i łagodzi ból.
Zmiany zwyrodnieniowe stawów występują u większości osób w wieku dojrzałym i starszym, ale tylko u niektórych są przyczyną Bólu. Pacjenci ci wymagają zaopatrzenia w obuwie, które pomoże złagodzić dolegliwości oraz spełni znaczącą rolę w profilaktyce progresji zmian chorobowych.
Wśród schorzeń metabolicznych, które mogą być przyczyną niesprawności ruchowej, na pierwszym miejscu, należy-.wymienić cukrzycę. Następstwem angio-i neuropatii cukrzycowej są zaburzenia troficzne, owrzodzenia, przeczulica oraz obrzęki stóp. Dlatego głównym celem stosowania określonego typu obuwia w tych przypadkach jest odciążenie miejsc wrażliwych T zapobieganie urazom mechanicznym powodowanym przez nieodpowiednie obuwie.
Obrzęki limfatyczne i zmiany troficzne, towarzyszące żylakom goleni, uniemożliwiają korzystanie ze standardowego obuwia, ponieważ nie można dobrać rozmiaru. Elementy obuwia tradycyjnego powodują dodatkowe urazy stopy, powstawanie owrzodzeń, wtórnej infekcji, dolegliwości bólowych i dalsze ograniczenie sprawności ruchowej.
Obuwie na stopy wrażliwe ma wiele cech wspólnych dla obuwia przeznaczonego dla pacjentów z innymi zespołami chorobowymi (ryc. 8.9). W początkowym okresie zaawansowania choroby obuwie powinno być:
• lekkie;
• wygodne, z obszernym wnętrzem, dostosowanym do kształtu i wymiarów stopy, z miękkim mankietem w trzewikach i lamówką w półbutach, sznurowane przez uchwyty;
• wykonane z materiału zapewniającego komfort użytkowania i higienę — cholewkę z materiału odkształcającego się pod wpływem nacisku stopy; materiał, z którego wykonano obuwie, powinien mieć właściwości pochłaniania potu; zapewniać utrzymanie właściwej temperatury i wilgotności oraz zabezpieczać przed., rozwojem flory bakteryjnej i grzybów;
• z cholewką bez zgrubień i szwów, które mogłoby powodować otarcia, ucisk oraz powstanie owrzodzeń;
• z miękkim podnoskiem i długim sznurowaniem;
I Rycina 8.9. Elementy konstrukcyjne obuwia j na stopy wrażliwe: 1. Kwatery ze skórzaną pod-I szewką; 2. Lamówka — przedłużona zakładka 1 piętowa; 3, Przedłużona zakładka piętowa; 4. Przyszwa ze skórzaną podszewką; 5. Zelów-ka; 6. Podeszwa; 7. Wysoki nosek; 8, Miękki j podnosek; 9. Uchwyty sznurowadeł
• z podeszwą dwuwarstwową — miękką górną, łagodzącą wstrząsy oraz dolną z materiału zabezpieczającego' przed ..poślizgiem; podeszwa ta musi się łatwo zginąć pod wpływem niewielkiego nacisku.
W przypadku zaawansowanych '^ian choróbo^ćh, u osób ze zniekształceniami stóp znacznego stopnia, zmianami troficznymi i nasilonymi objawami bólowymi, obuwie musi spełniać dodatkowe warunki:
• odciążać wrażliwe miejsca;
• mieć krótki podnosek albo ni? rr$“ć gś> w ogóle;
• być wyłożone miękką pianką_w cholewce, .wkładce i języku;
• mieć przedłużoną i usztywniónąjąldadkę piętową, by wspomagać ustawienie pięty;
• mieć spody w kształcie kołyskSWy^:*o>ęrofil.u z podniesionym noskiem albo specjalną konstrukcję, zapewniającą unieruchomienie stawów śródstopno-palicz-kowych i zmniejszenie nacisku na przodostopie podczas chodzenia.
Formy butów na stopę cukrzycową przeważnie są niepowtarzalne, ponieważ zaburzenia mają charakter dynamiczny i stopy wymagają okresowej kontroli oraz bieżącego dostosowywania obuwia.
Obuwie tak zwane pooperacyjne stosują pacjenci po zabiegach chirurgicznych na stopie w celu umożliwienia samodzielnego poruszania się i ochrony stopy przed przypadkowym urazem. Z tego samego typu obuwia.kprzystają osoby z zaburzeniami znacznego stopnia, spowodowanymi różnymi schorzeniami i stanami pourazowymi. Obuwie to wykonuje się standardowo; tylko czasem wymaga indywidualnego dopasowania.
Pacjenci po leczeniu operacyjnym koślawego palucha są zaopatrywani w obuwie z odciążeniem przodostopia i osjoną na palce (ryc. 8.10). W przypadku potrzeby odciążenia przodostopia można'stosować podobne obuwie bez osłony na palce.
Po urazach i zabiegach wymagających odciążenia pięty lub innej części stopy można stosować odpowiedni rodzaj obuwia (ryc. 8.11-8.13.).
Osoby korzystające z wózka inwalidzkiego i przebywające przez dłuzszy czas na wolnym powietrzu w chłodniejszej porze roku mogą być zaopatrywane w obuwie głównie chroniące przed zimnem. Wykonuje się je z miękkiego filcu; jes: obszerne, miękkie, z cienkimi gumowymi spodami i wkładką ocieplającą.
Obuwie wyrównujące skrócenie kończyny dolnej jest ważnym zaoparzeniem of totycznym u dzieci i dorosłych, także jako element profilaktyczny schorze' <ręgosL pa i stawów kończyn dolnych. Przyczyny skrócenia kończyny są różne— " zyą to byc wady rozwojowe, stany chorobowe kości i stawów czy urazy i ich powik/e- a. Skrócę nia rzędu 1-2 cm można wyrównać za pomocą wkładki do tradycyjnej' obuwa Większe skrócenia, wielkości 3-13 cm, wymagają wyrówńująic|łt!|o.ń$tr- •*: • obuwia