Zasady Wykładni Prawa L Morawski6

* * ■ Zasady wykładni prawa ■ » *

i „ już z tego względu ustawowa regulacja tajemnicy państwowej i służbowej musi być traktowana jako wyjątek (co m.in. rodzi zakaz wykładni rozszerzającej)” w stosunku do tej zasady.

Może się jednak zdarzyć również tak, że łączna realizacja obu zasad jest niemożliwa albo też sąd uzna jedną z zasad za niewspółmiernie mniej istotną od drugiej zasady i tym samym całkowicie wykluczy jej zastosowanie. Należy jednak podkreślić, że ocena wagi, czy też doniosłości zasad zwykle ma charakter konkretny, a nie abstrakcyjny, a zatem dokonuje się ze względu na określony stan faktyczny i określone okoliczności. W efekcie, raczej rzadko zdarza się byśmy mogli mówić o relacji absolutnego (bezwzględnego) pierwszeństwa jednej zasady nad inną i najczęściej jest to jedynie relacja zrelatywizowana do określonych okoliczności (relacja warunkowego pierwszeństwa). Fakt zatem, że w sytuacji x uznaliśmy zasadę A za bardziej doniosłą od zasady B, nie wyklucza tego, że w okolicznościach y porządek preferencji może być odmienny. I tak na przykład jeden z sądów niemieckich uznał, iż w sprawach rodzinnych ochrona prywatności życia rodzinnego jest wartością wyższą od ustalenia prawdy w procesie i z tego powodu wykluczył możliwość dopuszczenia w procesie dowodu z potajemnych nagrań magnetofonowych, a z kolei inny sąd trafnie argumentował, że tam gdzie chodzi o ochronę życia i zdrowia ludzkiego porządek preferencji musi być odwrotny i z tego powodu uznał dowód z prywatnego pamiętnika za dopuszczalny mimo, że jest on powszechnie uważany za chroniony przez prawo do prywatności¹³.

Mówiąc o wzajemnych relacjach między zasadami i regułami, jak również między zasadami o różnym stopniu ogólności, a także między regułami o różnym stopniu ogólności nie sposób pominąć sytuacji, gdy wprawdzie wspomniane normy nie pozostają ze sobą w konflikcie, ale ich zakresy zastosowania zbiegają się ze sobą i sąd stoi przed problemem, którą z nich należy zastosować. Problem ten rozważa TK w kontekście wyborów wzorców kontroli konstytucyjnej i formułuje następujący pogląd: „W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego utrwalony jest pogląd, że postanowienia Konstytucji normujące zasady ogólne nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w zakresie, w jakim określony problem konstytu-cyjnoprawny doczekał się odrębnej, wyraźnej regulacji w szczegółowych

¹³ A. Kaissis, Die Verwertbarkeit materiell-recktswidrig erlangter Reweismittel im Zivilpro-zess, Frankfurt Am main 1978, s. 183 i n.

wmm 136 «»*