img051 (48)

Przedewszystkićm zasługuje na uwagę sposób chowania: kilka rodzajów grobów opisałem z Grabówki. Ośnicy i Boro-wiczek; inne w dalszem opowiadaniu przyjdzie opisać. Wielka tu panuje rozmaitość: trudno powiedzićć, czy ją przypisać różnym czasom i ludziom, czy różnemu stanowi majątkowemu i społecznemu zmarłych. Rozmaitość wielka w budowie grobów znajduje się i w innych krajach: dotąd przeszło 40 rodzajów grobów naliczono z czasów przedhistorycznych. Zob. Lindenschmit w Archiv fttr Anthropologie z r. 1868 t. III str. 115. Nie sądzę, aby rozmaitość u nas napotykaną można odnosić do różnych szczepów lub narodów; prędzćj mogłaby ona być spowodowaną różnością wieków. Systematyczne dzielenie grobów podług ich budowy i przyznawanie ich stosownie do tego pewnym szczepom, narodom lub epokom były bardzo wzięte jeszcze przed laty dwudziestu. Dziś porównawcza etnogratija wyleczyła archeologów z chętki systematyzowania, bo przekonała, że formy utworów człowieka pod najróżniejszemi strefami kuli ziemskiej i w epokach najróżniejszych są do siebie bardzo zbliżone i uczy się człowiek od natury, a nie od drugiego narodu przynajmniej dopóty, dopóki pewien stopień eywilizacyi nie zbliży go do innych narodów i nie nauczy go korzystać z ich wyższej oświaty. Jak Pata-gończyk robi dokładnie taką strzałę z krzemienia, jaką robiono nad Wisłą przed kilkunastu wiekami, tak i forma grobu może być taka sama nad Wisłą, jaka była w Skandynawii, chociaż inny naród stawiał go nad Wisłą a inny w Skandynawii. Ze sposobu chowania zmarłych bez innych danych możemy przeto jeden tylko wniosek wyprowadzić, a mianowicie wniosek dający miarę ogłady obyczajów tych ludzi, którzy groby wznosili. Im więcej dopatrzeć można starania w’zachowaniu szczątków zmarłego, tym pewniejszy dowód, że u narodu tego uczucia rodzinne były wysoce rozwinięte, a w miarę tego i ogłada obyczajów daleko posunięta.

Sposób życia ludzi przedhistorycznych odgadywać można z tego, co po nich pozostało. Zabytki starożytne w grobach

zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/