img203

186

9.    Film i jego rodzaje    \f

Jest to w zasadzie kontynuacja stop-klatki. Gdy mamy jeszcze obraz;-: w trakcie prezentacji, prosimy tworzących go uczniów o poruszenie (kontynuację filmu) z normalną szybkością, czasami w tempie zwolnionym czy. | przyspieszonym. Gdy ta sztuka zostanie opanowana przez uczniów, innym razem (w zależności od zamierzonego efektu dydaktycznego) możemy zaproponować „cofnięcie filmu”. Możemy tworzyć kolejne warianty tego, ćwiczenia np. realizację” filmu dźwiękowego (np. fragment Wesela Wy-? spiańskiego).

10.    Techniki plastyczno-manualne (rysunki, makiety, przedmioty modele, kostiumy, muzeum, plany)

a) Rysunek

Ekspresja plastyczna pomaga wejść w rolę i w fikcję fabularną. Staje się często punktem wyjścia do tworzenia opisów, opowiadań, charaktery-: ^ styki postaci. Najęzyku polskim są to iiustracje przedmiotów związanych z daną postacią literacką np.: dzbanek malin w Balladynie, naszyjnik pani Soerensen w Niemcach, klucze bądź szabla Gerwazego. Rysunki mogą dotyczyć bezpośrednio samej postaci - portret realistyczny czy karykatura np. postaci dramatu z Wesela Wyspiańskiego czy nauczycieli gimnazjum w Klerykowie. Przy okazji omawiania tego swoiście rozumianego przekładu intersemiotycznego wyjaśniamy np. pojęcie tworzywa artystycznego i znaczenia kodu w komunikacji.

Autorki Dramy na lekcjach... podają takie przykłady: każdy z uczniów indywidualnie (lub w zespołach) rysuje dwururkę Papkina, następnie opowiada o niej z punktu widzenia różnych osób, np. Rejenta, Cześnika, Papkina. Inna wersja tego zadania: uczeń rysuje portret jednego z bohaterów Zemsty i jednocześnie komentuje każdy element tego portretu, łącząc go z charakterystyką postaci lub odpowiednim cytatem z tekstu [20],

b)    przedmiot

Nauczyciel lub uczniowie przynoszą na lekcję przedmioty należące do danej postaci lub będące w kręgu jej zainteresowań, co staje się punktem wyjścia do kolejnych technik dramowych.

c)    kostium

Podobnie jest z tym elementem działań dramowych. Posłużę się tutaj przykładem za cytowanymi wcześniej autorkami: przy omawianiu Trenów J. Kochanowskiego tworzymy odpowiedni nastrój, rozwieszając w klasie (np. w trakcie słuchania recytacji) sznur na bieliznę przeznaczoną do su

szenia, do którego przymocowujemy dziecięce ubranka wyjmowane z kosza.

d)    muzeum

To kontynuacja poprzedniego ćwiczenia. Dla kolegów z innych rów-. noległych klas przygotowujemy muzeum poświęcone J. Kochanowskiemu: rozkładamy rekwizyty (wyobrażone kostiumy, książki, zdjęcia, przedmio-ty codziennego użytku lub ulubione drobiazgi poety i jego rodziny), ubieramy w nie modele lub rozwieszamy na ścianach, układamy na krzesłach. Uczniowie w rolach przewodników po muzeum odpowiadają na pytania .kolegów będących w rolach zwiedzających.

e)    plan, mapa, makieta

Te techniki manualno-plastyczne wykorzystuje się na ogół na początku zajęć, gdy chcemy przedstawić miejsce rozgrywanych wydarzeń. Tu ^fe: ętrjkkd 7.a cytowanymi wcześmeą autorkami^-, pr zed omawianiem np. cz. II Dziadów rozdajemy papier plakatowy uczniom (praca w maiycYi grupach),

'wj mny^cA\    *tvemewY    śYwaYto

ścioła, inna drzwi wejściowe, kolejna drzwi do zakrystii, jeszcze inna fragment posadzki, a na niej poczęstunek dla wywoływanych duchów, następna ołtarz itd. Kolejny etap pracy to złożenie elementów w całość na podłodze sali lekcyjnej i omówienie ćwiczenia.

Makiety (modele kompozycji przestrzennej) np. zespół architektoniczny i mapy topograficzne można robić z wszelkich dostępnych materiałów.

11.    List

Technikę tę pedagodzy dramy ściśle wiążą z byciem w roli. List wprowadza się wtedy, gdy nasz bohater nie żyje, zaginął, wyjechał, jest chory itd. Uczniowie wchodzą w rolę tej postaci i z jej pozycji redagują list do bliskich czy znajomych. Starają się oddać realia epoki, styl wypowiedzi, domniemane okoliczności powstania korespondencji itd. List pozwala uczniom zbliżyć się do postaci, jej dramatu, odkryć jej tajemnicę. Do tej techniki najlepiej wybrać postać, o której losach zbyt dużo nie wiadomo, by uczniowie mogli puścić wodze swej fantazji. Inspiracją dla nauczyciela i uczniów może być list dyktowany Dyndalskiemu przez Cześnika. Wspaniałe przykłady wykorzystania tej techniki i następnych podają autorki Dramy na lekcjach...

12.    Dziennik i pamiętnik

Te techniki wprowadza się w podobnych sytuacjach dydaktycznych jak list i pełnią bardzo podobną rolę ćwiczeń w mówieniu i pisaniu z uwzględ-