img321

178

unasienniania Nasienie pobiera się 2 do 3 razy w tygodmuW ciągu roku buhaj mo/« oddać od 120 do 150 ejakulatów Nasienie konserwować można 2 metodami

-    metodą płynnego nasienia - konserwacja w temperaturze około 0°C (żywotność plo mników 2 do 3 dni),

-    metodą konserwacji w niskiej temperaturze - najczęściej - 196°C, tzw mrożenie na sienią (żywotność prawie nieograniczona).

Przed konserwacją nasienie należy rozcieńczyć odpowiednimi rozcieńczalnikami (jent ich kilkadziesiąt) Stopień rozcieńczenia zalezy od jakości nasienia. W Polsce rozcioń cza się nasienie w stosunku 1:10 lub 1 15, w innych krajach nawet w stosunku 1.60 Objętość porcji rozcieńczonego nasienia wynosi od 1 do 1,3 cm³.

21.4.    Przenoszenie zarodków

Metoda przenoszenia zarodków umożliwia

-    zwielokrotnienie liczby potomstwa, szczególnie od krów o wysokiej wartości hodowla nej,

-    u ras mięsnych bydła zwiększoną produkcję mięsa.

-    przemieszczanie nowych genotypów bez konieczności transportu zwierząt, co zmmo| sza ryzyko przenoszenia chorób,

-    tworzenie rezerw genetycznych określonych ras oraz skracanie odstępu międzypo koleniowego,

-    eliminaqę białaczki w stadach krów bez konieczności brakowania krów seropozytyw nych

Transplantaqa zarodków może odbywać się metodą chirurgiczną (krwawą) lub be/ krwawą (obecnie najczęściej stosowaną) Polega ona na tym. że u wybranych krów (najczęściej o wysokiej wartości hodowlanej) wywołuje się pod wpływem iniekcji hormo nów (prostoglandyny) tzw superowulację. W wyniku mej uzyskuje się po uprzedniej inseminacji od kilku do nawet kilkudziesięciu w pełni wykształconych zarodków Zaród ki te wypłukuje się z macicy i wszczepia (transplantuje) do rogów macicy innych krów lub jałówek biorczyń, będących w tej samej fazie cyklu płciowego co krowa dawczyni W wyniku tego zabiegu uzyskuje się potomstwo o genotypie matki-dawczyni i ojca którego nasieniem inseminowano Krowę-dawczynię najczęściej po superowulacji w następnej rui poddaje się normalnemu kryciu (inseminacji)

21.5.    Terminy krycia lub unasienniania

Krycie krowy lub wykonanie zabiegu unasienniania powinno nastąpić w ciągu12-18 godzin od początku (ewentualnie zauważenia) rui Krowy dłużej „latujące się" powinny być później unasiennione, a krócej .latujące się"~wcześmej. należy bowiem pamiętać że czas przeżywalności plemników w temperaturze ciała krowy jest ograniczony (wy nosi od 24 do 40 godzin)

Kryjąc naturalnie buhaj wprowadza nasienie do pochwy, natomiast przy unasiennia mu sztucznym inseminator wprowadza je pipetą do szyjki macicy. Zapłodniona komór ka jajowa (zygota) opuszcza się z górnej części jajowodu i przytwierdza do nabłonka jednego z dwóch rogów macicznych W miarę postępującej ciąży następują dzielenie się jej na większą liczbę komórek i ich specjalizacja, a następnie wytwarzanie się tka nek płodu

Krowy unasienniać należy podczas 2.3 lub 4. rui po ocieleniu. Zależy to od st« nu zdrowotnego krowy, jej zdolności rozrodczej oraz planowanych terminów ocieleń Optymalnym okresem zapłodnienia jest okres od 70. do 90 dnia po wycieleniu

21.5.1. Ciąża

Okres ciąży trwa od 275 oo 286 dm. Cielność krowy może sprawdzić lekarz wetery narii w drugim miesiącu ciąży Na 45 do 60 dni przed ocieleniem krowę należy zasu szyć Na co najmniej 15 dni przed planowanym terminem ocielenia krowę należy przepro wadzić do porodówki lub na stanowisko porodowe, gdzie powinna przebywać prze; okres do 2 tygodni po ocieleniu.

Pomoc w czasie wycielania się krowy, przy normalnym ułożeniu płodu, należy ograni czyć do minimum jeżeli ułożenie płodu jest niewłaściwe, należy wezwać lekarza wetory narii. Lekarza należy wezwać również wówczas, gdy w ciągu kilkunastu godzin pc porodzie nie odklei się łożysko

21.6. Wskaźniki płodności bydła

Do oceny płodności bydła stosuje się szereg wskaźników, które charakteryzują star aktualny bądź będą za jakiś czas charakteryzowały stan rozrodczości krowy lub buha ja. a nawet całego stada Obliczenia prowadzi się na podstawie danych z dokumentaci hodowlanej Kontrola rozrodu w fermie krów mlecznych powinna być prowadzona ra2 w miesiącu, a analiza stanu prodności stada - dwa razy w ciągu roku.

21.6.1.    Okres międzywycieleniowy

Okres międzywycieleniowy (OMW) jest to liczba dni między dwoma kolejnymi wycie-lemami. Za optymalny uważa się powszechnie okres 365-dmowy Oblicza się go ze wzoru

suma dni wszystkich okresów OMW =---feBrbisdw —

Dla obory czy całego stada średnią długość okresu międzywycieleniowego (OMW) w danym roku obliczamy według wzoru

OMW - !!S^zba !i^{rów w stad2}'^e' 365 ^u “ liczba wycfeleń tych krów

Oceniając płodność stada bydła na ogół przyjmuje się następujące kryteria 365-375 dni - płodność bardzo dobra, 376-400 dni - dobra, 401-440 dni -słaba i ponad 440 dni -niedostateczna

21.6.2.    Okres międzyciążowy

Okres międzyciążowy OMC (service period) jest to czas (w dniach) od ostatniego porodu do momentu skutecznego pokrycia lub unasienniania Mozę być obliczony dli pojedynczej krowy lub całego stada. Wskaźnik ten określa, po ilu dniach samice są ponownie w ciąży niezależnie od liczby pokryć czy unasienmeń. Średnią długość okresu międzyciązowego krowy lub stada obliczamy ze wzoru

_n. _Ar suma dni wszystkich okresów UMt. =-liczba okresów