img417 (6)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Omdlenie - wynikające z przejściowego niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego. Objawia się ono nagłym zblednięciem i wiotkością mięśni. Występuje często w wyniku zapaści ortostatycznei na skutek długiego stania lub gwałtownej zmiany pozycn ciała (zwłaszcza u dziewcz^Tw okresie pokwi-^ tania). Może być także spowodowane skurczem naczyń mózgo-wvch wywołanym emocją (lęk, strach, ból, widok krwi). Omdle-* nie spotykane jest w chorobach układu krążenia jako następstwo ^ gpadku rzutu serca oraz w chorobach naczyń mózgowych.

Wstrząśnienie mózgu - czyli krótkotrwałą utratę przytomności (chociaż niekiedy przechodzi w śpiączkę) po urazie czaszkowo-mózgowym; może być ze stłuczeniem mózgu lub złamaniem kości czaszki.

Bezdechy - występują często u wcześniaków w związku z niedojrzałością ośrodka oddechowego, a ponadto w chorobach ośrodkowego układu nerwowego i dróg oddechowych.

Napady afektywnego bezdechu - zdarzają się u dzieci krnąbrnych, upartych, którym rodzice zwykle ustępują. W sytuacji, kiedy nie spełnia się oczekiwań dziecka, reaguje ono gwałtownie - krzykiem, złością, płaczem. Po jednym z_wyde-chów może nastąpić bezdech z sinicą, który z reguły przywraca oddech i przytomność.

Stanem zagrożenia życia jest wstrząs (zapaść), wynikający m. in. ze znacznego zmniejszenia ilości krążącej krwi, co prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia organizmu,^.zwłaszcza mózgu, w tlen. Wystęruue w związku, z utratą krwi; osocza, elektrolitów. odwotjąjeWrn. poszęds^iem łożyska naczynio-wego lub zmniejszeniem siły wyrzutowej serca.

Dla właściwego rozpoznania rozmiarowwstrząsu ważne znaczenie ma ocena koloru skóry, stanu świadomości, zaburzeń krążenia oraz wydolności nerek (diureza godzinowa). Pomocne

są także badania laboratoryjne, m. in. równowagi kwasowo-zasadowej, hematokrytu, stężenia elektrolitów.

Ułożenie ciała może być dowolne lub przymusowe i obejmować pewne odcinki ciała. Przymusowa pozycja nie zawsze łączy się z ciężkim stanem ogólnym. Zwrócenia uwagi wymagają: uogólniona sztywność całego ciała występująca w tężcu i niektórych chorobach mózgu, ułożenie na boku z odgięciowym ułożeniem głowy - charakterystyczne dla zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, pozycja pionowa z opartymi kończynami górnymi w ciężkich zaburzeniach oddychania.

Wyraz twarzy może odzwierciedlać stan zdrowia dziecka; szczególnie jest to widoczne u dziecka cierpiącego, wystraszonego i opóźnionego w rozwoju umysłowym. Wesołość i radość życia są tak charakterystyczne dla wieku dziecięcego, że u tego, które nagle staje się poważne lub smutne, należy podejrzewać chorobę.

Zaburzenia chodu mogą być obiektywnie oceniane po uwzględnieniu odrębności fizjologicznych (np. chód na szerokiej podstawie w drugim roku życia). Patologiczny chód stwierdza się w zaburzeniach pochodzenia móżdżkowego, pozapira-midowego i chorobach narządu ruchu (porażenia, niedowłady kończyn, zwyrodnienia i zmiany zapalne stawów i mięśni).

Trzeba zwrócić uwagę na sposób mówienia i charakter głosu - mowę skandowaną, nosową (rozszczep podniebienia i choroby nosogardła, np. przerost migdałka gardłowego), ochrypłą (zapalenia i inne uszkodzenia strun głosowych) oraz jąkanie się i zacinanie. Natomiast w ocenie stanu zdrowia drugoplanowe znaczenia ma niewyraźne lub wadliwe wymawianie słów.

Niemota stwierdzana jest, gdy, pomimo normalnego słuchu i odpowiedniego do wieku rozwoju intelektualnego, jeszcze w 4. roku. Życia nie nastąpił rozwój mowy. Jeżeli dziecko nie mówi w związku z upośledzeniem słuchu, rozpoznaje się głuchoniemotę..

29