img736 (2)

TERROR CZASÓW CARSKICH

IDOLE STALINA

>:alin wzorował się zarówno na reformach Iwana Groźnego, jak i Piotra Wielkiego, choć krytykował tego ostatniego za brak zdecydowania w walce z „wielkimi rodami feudalnymi”. Stalin najwyżej cenił Iwana IV, o czym wymownie świadczy jego reakcja na dwuczęściową, kinematograficzną biografię tego cara luan Groźny - dzieło radzieckiego reżysera Siergieja Eisensteina, sławnego twór-cy filmu Pancernik Potiomkin. Car, sportretowany w pierwszej części filmu, rrzypadł do gustu Stalinowi, który wszak potępił część dmgą ekranizacji, czego świadectwo przetrwało w dokumentach Komitetu Centralnego partii bolszewickiej.

Przerażony reżyser, cierpiący już na ciężką chorobę serca, został wezwany rezed oblicze Stalina. Eisenstein usiłował odpierać zarzuty, że nie uwypuklił w swoim filmie uzasadnienia prześladowań bojarów przez cara Iwana, nie wskazał na konieczność podejmowania przez tego władcę bezwzględnych kroków. Argumenty reżysera nie przekonały wodza. W partyjnych dokumentach po-brzmiewa echo opinii Stalina: „Eisenstein zdradził nieznajomość faktów histo-wcznych (...) przedstawiając postępową armię Iwana [Groźnego], opryczników, ako bandę degeneratów, przypominającą amerykański Ku-Klux-Klan. Iwan,

Skazańcy na Syberii w 1892 roku zesłani przez carski reżim za pomniejsze lub poważniejsze przestępstwa - kryminalne albo polityczne. Z uwagi na oddalenie karnych osiedli, ucieczkę z nich uważano za niemożliwą. Kiedy do władzy doszli komuniści, zsyłano głównie za rzekome przestępstwa polityczne, takie jak zdrada, szpiegostwo, sabotaż albo uprawianie antyradzieckiej propagandy.

23