IMGP9380

19.    Gdzie syn ognia na wschodnim obłoku, kiedy się jutrzenka pyszni złotą piersią swoją,

20.    Pędząc precz chmury, na których klątwy wypisano, w proch depce kamienne prawo, i uwalnia rumaki wieczne z pieczar nocy, krzycząc:

NIE MA JUŻ CESARSTWA! A USTĄPI TERAZ LEW I WILK.

CHOR

Niech zaprzestaną Kapłani w czerni śmiertelnej, co służą Krukowi ¹ brzasku, przekleństwa rzucać głosem chrapliwym na radości synów. I ci, coją mu braćmi z przyzwolenia — których on. Tyran, zwie wolnymi — niechaj nie kładą granic ni stropów nie wznoszą. Niech blade pobożne wszeteczeństwo nie mieni dziewiczym tego, kto pragnie ale nie działaj

Bo ćó żyje wszystko Święte jest.

William Wordsworth (1770 - 1850), wybitny poeta i teoretyk angielskiego romantyzmu. Po ukończeniu studiów wyjeżdżał parokrotnie do Francji. Podróże te, przypadające na lata rewolucyjnego wrzenia (najdłuższy, paromiesięczny pobyt w r. 1792), wywarły wielki wpływ na formowanie jego młodzieńczych poglądów. Znalazł się w środowisku żyrondystów i uległ fascynacji ideałów rewolucyjnych. Tym większym wstrząsem był dla niego jakobiński epizod rewolucji i wybuch wojny angielsko-francuskiej.

Debiutował w 1793 roku. Dwa lata później odziedziczył niewielki spadek, który pozwolił mu wraz z siostrą Dorotą osiąść w Somerset, niedaleko posiadłości Coleridge’a; wówczas rozpoczęła się ich długotrwała przyjaźń. Wspólnie wydali pierwszy tom swych poezji, Lyrical Ballads (Ballady liryczne 1798), w którym znalazło się 19 wierszy Wordswortha i 4 Coleridge’a. Sukces czytelniczy książki pozwolił im wyjechać na parę miesięcy do Niemiec. Po powrocie do Anglii poeta osiedlił się na stałe w „krainie jezior”, w Grasmere. Drugie wydanie Ballad lirycznych, poprzedzone jego słynną, przedrukowaną poniżej Przedmową, ukazało się na przełomie lat 1800 - 1801.

Szkice teoretyczne Wordswortha, uważane za manifesty angielskiego romantyzmu, powstawały w latach 1798 - 1815. Należy do nich zwięzła Przedmowa do pierwszego wydania Ballad.., Przedmowy do wydań z 1800 i 1815 roku, Appendix z r. 1802, The Sup-plementary Essay z 1815 i korespondencja. Jego poglądy artystyczne przechodziły w tym okresie wyraźną ewolucję.

Przedmowa z 1800 roku była w literaturze angielskiej najwcześniejszą programową deklaracją romantyzmu i już z tego względu zasługuje na szczególną uwagę. Jest też pierwszym obszerniejszym wyłożeniem poglądów teoretycznych poety i szkicem, w którym najdobitniej doszła do głosu jego werwa polemiczna.

Program odnowienia poezji Wordsworth kształtował w dwustronnej opozycji: przeciw osiemnastowiecznemu klasycyzmowi

41

1

Kruk — wg Damona (A Blake Dictionary) — symbolizuje „lęk przed śmiercią, który uwydatnia ortodoksyjna religia”. Ale — dodaje on, wspominając powyższe zdanie Pieśni Wolności — śmierć „jest faktycznie świtem nowego dnia”.