IMG31 (2)

160

160

Rysunek S 73

Areał ąrarlncv|ny pnprocha maka Oupnlun pinmmis L w P i sce w lalach 1346 1966 |wq K, ■■ j hlera. 1971)

Zachodniego tpoprnch cci\-mak. sir/ygom.i choinówk.n. Horach Dolnośląskich ih.n-c/alka sosnówka) ora/ u kom pleksic (>polsko-C/ęstochm\. skim (osnuja gwiaździsta). W przeważającej liczbie przypadków gradacje tych szkodników rozwijały się w litych drzewostanach sosnowych III klasy wieku i IN bonitacji, w środowiskach dość zróżnicowanych pod względem stosunków wodnych. Maty związek z warunkami środowiskowymi wykazują gradacje brudnicy mniszki, które obejmowały całą północną Polskę od najżyź-niejszych siedlisk mazurskich z drzewostanem świerkowym do skrajnie ubogich siedlisk borowych Puszczy Nadnotcc-kicj. Szkodnik ten występował także w drzewostanach jedno- i wielogatunkowych Polski centralnej, jak i południowej.

Szkodniki wtórne średniowiekowych i starszych drzewostanów sosnowych z reguły mc mają lak wyraźnie zarysowanych stałych obszarów występowania, a ich gradacje obejmują tereny pogradacyjne pierwotnych szkodników sosny oraz te drzewostany, które w wyniku przeróżnych przyczyn zostały osłabione. Oprócz naturalnych niekorzystnych warunków glebowych, obniżenia w wyniku suszy lub prac melioracyjnych poziomu wód gruntowych, do najczęściej występujących czynników osłabiających drzewostany i stymulujących masowe pojawy szkodników wtórnych sosny, a szczególnie cetyńca większego. nalcż.ą choroby systemów korzeniowych (huba korzeniowa, opieńka), brak higieny lasu. pożary leśne. Bardzo rozległy jest też wpływ zanieczyszczeń przemysłowych powietrza, decydujący w wiciu rejonach Polski, a szczególnie w jej części południowo-zachodniej, o stanic sanitarnym i zdrowotnym lasu.

8.5.2. Szkodniki aparatu asymilacyjnego

Str/.ygoma chomówka Punolis flanunca Schiff. Rójka przypada na dmgą połowę kwietnia i odbywa się po zachodzie słońca przez 1/2-1 godziny (rys. 8.74). Na termin rójki ma wpływ temperatura powietrza (rys. 8.75), zwarcie drzewostanu, ukształtowanie terenu oraz grubość warstwy mchów i ściółki Im bardziej nasłonecznione jest dno lasu i mniejsza

Rysunek 8.74

Strzygonia choinówka Panolis flammea Schift.. postać dorosła (wg Nunberga. 1964)

pokrywa ściólkown-roślinna. tym rójka występuje wcześniej. Trwa ona 3-4 tygodnie, a motyle, u których liczbowy stosunek pici kształtuje się jak 1:1, mogli przelatywać' na znaczne odległości, dochodzące do 40 km. Jaja składane są na igłach pojedynczo w rządkach od 4 do 22 sztuk (najczęściej 8). W początkowych stadiach gradacyjnych - wstępnym i ostrzegawczym, liczba jaj na jednej igle jest naj-

-Liczba motyli

---Temperatura

Rysunek 8.75

Przebieg rójki strzygoni choinówki w zależności od tempera-lury powietrza na przykładzie materiałów z Nadleśnictwa Drezdenko z roku 1962 (wg Schnaidera i Śliwy. 1966)

większa. Ogółem sjtniea -Mada od 10 do 320 jaj. najczęściej od 120 do 150 i rys. X.7fu. Jaja w zarysie okrągłe, bochenków ale. o średnicy 1 mm. z góry lekko spłaszczone z w głębioną hrodawcczką pośrodku, od której odchodzą promieniście delikatne żeberka w liczbie około 50. Pomiędzy żeberkami rozmieszczone są rzędy ia-mek przypominające poprzeczne zmarszczki irys. 8.771. Stadium jaja trwa od 9 dni do 1 miesiąca, na ogól 2-3 tygodnie. Początkowo jaja są matowe. Barwa jaja zmienia się w okresie rozwoju embrionu od bladozielonej < ^;~4 dni) przez jasnobnmatną i2 dno. różową (7-8 dnu do ciemnotiolc-lowcj (8-9 dna

Wylęg gąsienic ma zwykle miejsce między 5 a 25 maja Bezpośrednio po wylęgu dwie pierwsze pary nóg odwłokowych gąsienic są niedorozwr cle co upodabnia młode gąsienice str/.ygoni do gąsienic miernikowców. Po pierw s.yi w\ ■. gąsienice mają już komplet, tj. 5 par nóg odwłokowych. Gąsienice są zielone głowę m . początkowo jasnobrunalną. później brunatną, a nawet czamohrunalną. I młody Jt gąsicm wzdłuż ciała ciągnie się 5 białych pasków, z których dwa boczne stają się u sta: - w n m sienie żółte, a w ostatnim stadium larwalnym (gąsienice linieją 4 raz\ ponur an, ' łc (rys. 8.78). Ciało dorosłej gąsienicy osiąga długość 40 mm. a szerokość ptis. k a dochodzi do 3 mm (tab. 8.5).

Młode gąsienice, opuszczając jaja. zjadają część chononu. następnie w cdi . ś wijającym się młodym pędom. Tam wgryzają się poprzez łuskę pączkową do