IMG84 (9)

266

czynimy w odniesieniu do jakiegokolwiek niekorowanego surowca świerkowego pozostawionego w lesie. wywrotów i złomów. Zaleca sie opryskiwanie drewna po jego uprzednim zmyglowaniu w pojedynczych warstwach.

Usuwanie drzew opanowanych jest podstawowi) metoda zwalczania komika zroslo-zębnego. który wyjątkowo zasiedla pułapki, a w stosunku do którego trudno jest stosować wyszukiwanie drzew docinkowych. Charakterystyczni) cecha drzew opanowanych przez komika zrosłozębnego jest osypywanie się zielonych igieł z końca gałązek, gdy korona jest jeszcze zielona, co możemy szczególnie zauważyć w czerwcu i lipcu. Drzewa takie po ścięciu należy okorować aż do wierzchołka strzały, grubości 2-5 cm. lub wierzchołki spalić. Zwalcza się wówczas i inne korniki, a szczególnie rytownika pospolitego.

Usuwanie drzew opanowanych jest także podstawową metoda zwalczania ścig oraz żerdzianek, a także smolika harcyńskicgo i smolika świcrkowca. Drzewa opanowane przez ścigi i żerdzianki rozpoznaje się w okresie w czesnej jesieni po piatach kory odbitej przez dzięcioły, a następnej wiosny po żółknięciu korony. W związku z tym zaleca się usuwanie drzew zasiedlonych w kilku nawrotach: na początku IV kwartału oraz w marcu przy okazji trzebieży. Drzewa zasiedlane przez smolika wyszukuje się także w iccic. Rozpoznaje się je po białych smugach zaschniętej żyw icy na strzale i odbarwionej koronie z żółtymi wierzchołkami. Niezw łocznie należy je ściąć, okorować, a korę zniszczyć. Jeżeli larwy już się przcpoczwarczyły. to powierzchnię dłużyc należy oczyścić metalowymi szczotkami. Drugą metodą zwalczania kózek i smolików są pułapki, które przeciwko ścigom wykłada się do połowy maja, w miejscach o przejściowym nasłonecznieniu (1-2 sztTha). Na pułapki wybiera się drzewa o grubej, spękanej korze, okrzesuje i wykłada tak. aby strzały całą długością przylegały do gleby, co zapewnia im odpowiednią wilgotność. Korowanie następuje przed wgryzieniem larw w drewno, a więc w końcu lipca. Celem zwalczania ścig mogą być wykorzystane pułapki II i III serii wykładane przeciwko kornikowi drukarzowi. Pułapki przeciwko żerdziankom wykłada się z gałęziami w miejscu o przejściowym nasłonecznieniu w liczbie od 1 do 6 na hektar i koruje także na przełomie lipca i sierpnia. Pułapki przeciwko smolikowi harcyriskiemu i smolikowi świcrkowcowi wykłada się w 2-3 seriach w terminach jak przy komiku drukarzu lub zwalcza się je razem z kornikiem drukarzem.

Zwalczanie komika drukarza za pomocą pułapek feromonowyeh ekranowych lub rurowych przeprowadza się tylko w drzewostanach zagrożonych. Przy słabym zagrożeniu wykłada się I pułapkę na 4 ha, pojedynczo. Przy średnim zagrożeniu 1-2 pułapki na 1 ha w grupach po 2-3 szt.. a przy silnym i bardzo silnym zagrożeniu od 2 do 4 pułapek na 2 ha. w grupach 4-6 szt. Przy wykładaniu pułapek feromonowyeh należy pamiętać, aby nie były one zbliżone do pni świerków i ścian drzewostanów (o ile pułapki są wyłożone na otwartej powierzchni poza drzewostanem, co jest zalecane). Feromon Pheropra.x wykazuje skuteczność przez 6-8 tygodni i zwabia komiki z odległości do 100 m od miejsca wyłożenia pułapki.

Inne szczegółowe metody zwalczania szkodników wtórnych świerka omawia Instrukcja Ochrony Lasu.

8.7. Szkodliwe owady w odnowieniach i drzewostanach jodłowych

8.7.1.    Warunki środowiskowe masowych pojawów szkodników jodły

Jodła pospolita jest gatunkiem drzewa, które w Europie Środkowej znajduje się w regresie. Składa się na to kilka przyczyn, z których należy wymienić' przede wszystkim ogólne zmiany klimatyczne, dla których charakterystyczne są anomalie pogodowe, w tym susze, suche wiatry, niskie temperatury zimowe. Do dalszych należą: tendencje gospodarki leśnej do tworzenia monokultur jodłowych, ogólna degradacja nadmiernie eksploatowanych przez człowieka siedlisk leśnych. Do przyczyn zamierania jodły należy także klęskowe i chroniczne występowanie szkodników jodły, chód są one niewątpliwie pochodną zjawisk wcześniej wymienionych. Szczególnie narażone na występowanie szkodników jodły są drzewostany znajdujące się w zasięgu zanieczyszczeń przemysłowych powietrza, a także w zasięgu suchego i cieplejszego klimatu nizinnego lub podgórskiego. Dlatego gradacjami szkodników jodły są w Europie Środkowej objęte drzewostany w niższych, izolowanych pasmach górskich. drzewostany na krańcach zasięgu jodły oraz drzewostany na południowych zboczach Karpat i Sudetów. W strefie najsilniejszych skażeń przemysłowych powietrza jodła już wyginęła. W Polsce gradacje szkodników jodły obejmują przede wszystkim ohs/ar Gór Świętokrzyskich. gdzie jodła nic tylko znajduje się prawic na granicy swego zasięgu, ale też podlega oddziaływaniu klimatu niżowego oraz oddziaływaniu urbanizacji i przemysłu.

W drzewostanach jodłowych, rosnących na siedlisku lasu mieszanego jodłowo-buko-wego w zasięgu ciepłego klimatu nizinnego, przebieg choroby łańcuchowej jodły jest zw y -kle inicjowany niekorzystnym układem warunków klimatycznych i mikroklimaiyc/nych Prowadzi to do przedwczesnego starzenia się jodły, gradacji zwójek jodłowych, zasiedlania koron przez wgryzonia jodłowca. ich prześwietlania i zamierania. Następnie nnlły m opanowywane przez smolika jodłowca. jodłowca krzywozębnego i towarzyszące im gaiunki szkodników wtórnych. Zamierają pojedyncze drzewa i cale ich grupy. Zmniejsza sic zw ar-cie drzewostanów, co powoduje zmiany fitoklimatu. zmiany w gospodarce w,sinej 'rojowiska i drzewostanu i w końcu niemożność naturalnego odnawiania się jodły Syiuacja laka powstała na obszarze Gór Świętokrzyskich i grozi zanikiem drzewostanów jodłowych.

8.7.2.    Szkodniki pączków i igieł

Wyłogówka jcdlincczka - Cacoecia (- Choristoneur.:    Uh Ko a

przypada na koniec czerwca i lipiec, odbywa się w koronach drzew Samica składa . partiami w dwóch rzędach, przeważnie na dolnej stronic igieł siars/ych iislcl Ja;.i owa v spłaszczone, w rządkach zachodzą na siebie dachówkowato W jednym zło/u ic>i od kiik do kilkunastu jaj. ogółem samica składa ich około 100. Wy ląg gąsienic następnie po s dniach (rys. 8.192). Wykazują one znaczną ruchliwość i snują pr/ęd/ę Na : a._:.    i

mogą być przez wiatr przenoszone na inne drzewa. Odżywiają się igłami pędów n . wych. a po 5 dniach linieją i udają się pod łuski kory gałęzi Tam ziintij.i W kom kw nia i na początku maja. gdy temperatura przekrac/a +9'C. gąsicmezki zaczsnaią mc " ęn zać w pączki kwiatowe jodły, a potem w pączki pędów Cały czas przędą, przenoszą i