IMG 20 (2)

choćby z uwagi na znaczne zróżnicowanie zaniedbań w nauce uczniów należących do zespołu wyrównawczego.

Metodą. nauczania wielce przydatną jest z pewnością zespołowe nauczanie, łącznie z indywidualnym podejściem do każdego ucznia. Nie bez znaczenia wydaje się współudział wszystkich członków zespołu wyrównawczego w planowaniu, przygotowaniu, prowadzeniu i ocenianiu odbywanych spotkań.

Planując tematy w związku z wyrównywaniem braków w zakresie wiadomości i umiejętności uczniów, 'warto uwzględnić nie tylko program nauczania, lecz przede wszystkim zainteresowania uczniów. Temat na spotkanie może przygotować jeden lub 2-3 uczestników zespołu zgodnie z sugestiami i wskazówkami kierownika. Osoba kierująca zespołem nie może we wszystkim wyręczać uczniów. Hamuje to bowiem ich aktywność i samodzielność.

Niezwykle ważną sprawą z wychowawczego punktu widzenia jest umożliwianie uczniom w toku spotkań wzajemnej współpracy. Formami jej są: próby wspólnego wyjaśniania niezrozumiałych problemów, zgłaszanie pytań i udzielanie na nie samodzielnych odpowiedzi, dyskusja nad niektórymi spornymi zagadnieniami, ocenianie odpowiedzi czy wreszcie sporządzanie pewnych prostych pomocy naukowych, ustawianie stolików d krzeseł, porządkowanie pomieszczenia, w którym odbyło się spotkanie itp. Udaną formą współpracy jest pełnienie przez uczniów jj na przemian roli „nauczycieli”. Na przykład uczestnicy zespolili mogą utworzyć' między sobą pary, z' którydh każda składa się z „nauczyciela” i „ucznia”, „nauczyciel” pomaga „uczniowi” roz-wiązać jakieś zadanie, wyjaśnia mu rzeczy niezrozumiałe, sprawdza końcowe jego wyniki. Oto kilka wypowiedzi chłopców z klasy VIII na temat takich sposobów uczenia się:

—    To jest fajna zabawa i jednocześnie nauka.

—    Gdy mnie nikt nie straszy, to szybciej uczę się wszystkiego.

—    Teraz wiemy, o co chodzi, bo tutaj się inaczej tłumaczy niż w klasie.

W pracy zespołu wyrównawczego należy wykorzystać wszystkie dostępne pomoce, m.in. tablicę szkolną, na której uczniowie nie*

chętnie piszą w czasie zwykłych lekcji, magnetofon z nagraniami fragmentów spotkań (pozwala on utrwalić wiadomości i odtworzyć w dowolnym czasie wypowiedzą uczniów).

Poza przedstawionymi zadaniami, jakie ma do zrealizowania j prawidłowo funkcjonujący zespół, warto wspomnieć jeszcze o dalszych, związanych szczególnie z jego funkcją wychowawczą. Należą do nich: kształtowanie elementarnych nawyków zachowania się uczestników zespołu wyrównawczego i nawiązywanie nieformalnych stosunków.

Kształtowanie elementarnych nawyków zachowania się uczniów jest uzasadnione tym, że opanowanie ich jest na ogół du-fe żo prostsze i łatwiejsze, aniżeli przyswojenie wiadomości i umiejętności szkolnych^ Istnieje też ścisły związek między wykonywaniem czynności psychomotorycznych, a wymaganą w procesie uczenia się zdolnością koncentracji. Tak więc im dokładniej > i sprawniej nauczymy ucznia zwykłych czynności, jak pozostawianie po sobie porządku, niezaśmiecanie sali, w której odbywa się spotkanie, przestrzeganie elementarnych zasad współżycia, tym lepiej przysposobimy go do pracy szkolnej. Okazją do kształtowania takich nawyków-" jest szczególnie początek i zakończenie spotkania. Uczniowie trudni są z reguły mało zdyscyplinowani właśnie w sprawach pozornie drobnych. Uwrażliwienie ich na te właśnie sprawy może okazać się dobrodziejstwem. Wszystko oczywiście zależy od sposobu kształtowania wspom-nianydh nawyków. Chodzi o to, aby stawiane im wymagania odczuwali jako wyraz naszej troski o ich własne dobro.

Nawiązywanie nieformalnych stosunków z uczniami poprzez swobodną i'przyjacielską rozmowę stwarza szansę lepszego ich ' poznania, a zwłaszcza różnych opinii w sprawach nieobojętnych dla kształtowania motywacji uczenia się. W czysto formalnych kontaktach z uozniami nie sposób oczekiwać spontanicznych wypowiedzi w rodzaju:

—    Co wy tak gadacie!? Jak się pani dowie, to się z dwójek nie wygrzebiesz. Taka jest matematyka i koniec (uczeń klasy VI).

—    Gdyby nauczyciele byli tak cierpliwi, jak pani i nie krzyczeli ciągle na nas, to może byłoby z nami trochę lepiej (uczennica klasy VII).

II — Trudnodcl wychowKwcłe w szkole 193