IMG162 (2)

nakowe, jednakże w odniesieniu do głębokości i wysokości istnieją specyficzne ich formy.

1.    Bohater odbywa lot w powietrzu (R¹). Na koniu (171), na ptaku (210), w postaci ptaka (162), na okręcie latającym (138), na dywanie latającym (192), na grzbiecie olbrzyma lub ducha (210), w powozie diabła (154) itp. Lotowi na grzbiecie ptaka czasem towarzyszy taki szczegół: ptaka trzeba w. drodze karmić, bohater zabiera ze sobą byka itd.

2.    Bohater jedzie po ziemi lub płynie wodą (R²). Wierzchem na koniu, na grzbiecie wilka (168) lub na okręcie (247). Bez-ręki niesie beznogiego (196); kot przepływa rzekę na grzbiecie psa (190).

3.    Bohater jest prowadzony (R³). Kłębuszek wskazuje drogę (234); lis prowadzi bohatera do królewny (163).

4.    Bohaterowi wskazuje się dro-g ę (R⁴). Jeż wskazuje drogę do porwanego braciszka (113).

5.    Bohater korzysta z nieruchomych środków przemieszczania się (R⁵). Wspina się po schodach (156); znajduje podziemne przejście i korzysta z niego (141); idzie po grzbiecie olbrzymiego szczupaka niczym po moście (156); zjeżdża w dół na paskach itp.

6. Bohater idzie krwawym śladem (R*). Iwan zwycięża mieszkańca leśnej chatki, ten ucieka, ukrywa się pod kamieniem.

Idąc jego śladem bohater znajduje wejście do innego królestwa.

Są to wszystkie formy przemieszczania się bohatera występujące w obrębie naszego materiału. Trzeba zaznaczyć, że przeniesienie się jako odrębna funkcja nie zawsze występuje. Bohater po prostu dochodzi do danego miejsca, tj. funkcja R stanowi naturalne przedłużenie funkcji t •

XVI. Bohater i jego antagonista przystępują do bezpośredniej walki. Określenie: walka (6opb6a), symbol: B.

Formę tę należy odróżniać od walki (bójki) z wrogim donatorem. Można je rozpoznawać na podstawie skutków. Jeśli w wyniku wrogiego spotkania bohater otrzymuje środek do dalszych poszukiwań, wówczas mamy do czynienia z elementem R. Jeśli natomiast w wyniku zwycięstwa w ręce bohatera trafia sam przedmiot poszukiwań, po który został wysłany, mamy do czynienia z elementem B.

1.    Walka w otwartym polu (5¹). Przede wszystkim zaliczamy do niej walkę ze smokiem albo z Cudem-Judem (125), walkę z nieprzyjacielskim wojskiem, z mocarzem (212) itp.

2.    Przystąpienie do zawodów (B¹). W bajkach humorystycznych niekiedy w ogóle nie dochodzi do walki. Po sprzeczce — nieraz zupełnie analogicznej do tej, która poprzedza walkę — bohater i przeciwnik przystępują do zawodów. Bohater posługując się sprytem od-

103