IMG431 (4)

■MM

-    cropa prryja/óown tPi, na której przyjmuje się przybywające pociągi oraz przygotowuje składy wagonowe do rozrządzania, tj. odczepia lokomotywę, Uponsyta plan rozrządzania, iuzujc sprzęgi śrubowe i rozłącza przewód) hamulcowe sprężonego powietrza w miejscach przewidzianego roz-sprzęgania wagonów:

-    górka rozrządowa (G), na której rozdziela się wagony i stacza je na ton kierunkowe wyznaczone według relacji dalszej wspólnej jazdy wagonów; ;

-    grupa kierunkowa (K), na torach której gromadzi się wagony oczekując* na zestawianie nowych składów wagonowych;

-    rejon zestawiania (Z), w którym łączy się wagony (zakłada sprzęgi) w nowe składy wagonowe i ewentualnie porządkuje ich kolejność;

-    grupa odjazdowa (O), na której przygotowuje się pociągi do odjazdu, j tj, skręca sprzęgi, łączy przewody powietrzne, dokonuje przeglądu techni- I cznego wagonów i ładunku oraz przeprowadza próbę hamulca, doczepił I lokomotywę, oczekuje na odjazd i wyprawia pociąg.

Stacje rozrządowe są długie (ok. 4 — 6 km) i szerokie (około 0,3—0.8 km §1 w najszerszych przekrojach). Zajmują więc duże tereny o powierzchni rzędu I 50 do 200 hektarów i stanowią trudną do przekroczenia przeszkodę w zagos-podarowaniu przestrzennym. Z tego względu zlokalizowane są zwykle ni || obrzeżach aglomeracji miejskich.

Górka rozrządowa jest najtrudniejszym technologicznie rejonem stacji H rozrządowej. Do staczania wagonów z górki wykorzystuje się grawitację. Mię- |l dzy staczanymi kolejno z górki wagonami (lub grupami wagonów zwanymi I odprzęgami) przekładane są zwrotnice rozjazdów tak, że wagony są kierowane fj na właściwe tory. Prędkość staczanych wagonów regulowana jest specjalnymi II hamulcami ułożonymi w torach tak, aby zdążyć przełożyć odpowiednie zwrot- II nice oraz aby wagony dojeżdżały bezpiecznie (y^ = 1,5 m/s) do wagonów [I stojących na torach kierunkowych. Obecnie urządzenia górek rozrządowych są [I zautomatyzowane z użyciem bardzo sprawnych, szybko działających napędów II zwrotnicowych oraz hamulców torowych i są sterowane komputerowo. PKP II zrealizowały w latach osiemdziesiątych program modernizacji i automatyzacji |l stacji rozrządowych wykorzystujący urządzenia na dobrym poziomie światu- II wym. zaprojektowane i wyprodukowane w kraju. Czas pobytu wagonu w ukla- II dzie rozrządowym, nawet nowocześnie rozwiązanym i wyposażonym, waha się M od 6 do 12 godzin i zależy przede wszystkim od czasów gromadzenia wagonów H wynikających z planu zestawiania pociągów.

Na stacjach rozrządowych znajdują się też grupy tranzytowe (T), służące N do przepuszczania zwartych pociągów, nie wymagających na danej stacji Ł| rozrządzania i zestawiania. Czas obsługi na grupie tranzytowej pociągu nic |j rozrządzanego, potrzebny na oględziny techniczne wagonów i ewentualną g wymianę lokomotywy lub grap wagonów, wynosi tylko 1/2 do 1 godziny. B Przewozy ładunków w pociągach zwartych omijających układy rozrządowe 1 oszczędzają więc dużo czasu i są bardzo efektywne. Jednak pociągi zwane [ można rozsądnie zestawiać tylko z ładunków masowych, np. węgla z kopalni [

do elektrowni lub portu, rud żelaza do hut itp., natomiast ładunki nadawane § porcjach jedno- lub kilku wagonowych muszą być przewożone w systemie wykorzystującym układy rozrządowe. Organizacja przewozów wagonowych zmierza do przyspieszenia i gwarantowania terminów dostawy, aby konkurować z samochodami ciężarowymi i przewozami w kontenerach. W tym celu tworzy się systemy komputerowe planujące i śledzące przebieg każdej przesyłki wagonowej. Koncentruje się pracę manewrową na mniejszej liczbie dużych, bardzo dobrze wyposażonych stacji rozrządowych, co okazuje się efektywne nawet przy nieuniknionym wydłużeniu faktycznej drogi przejazdu wagonów w porównaniu z trasami najkrótszymi, które są podstawą do określania zapłaty przez klienta. Zakłada się, że w Polsce po roku 2000 będzie tylko 12 dużych, zautomatyzowanych stacji rozrządowych oraz około 150 współpracujących z nimi stacji manewrowych, z których będą obsługiwane punkty ładunkowe, a czas dostawy przesyłki wagonowej w kraju w zasadzie nie będzie dłuższy niż 2 doby.

5.6. WĘZŁY KOLEJOWE

Węzłem kolejowym (rys. 5.12) nazywa się zespół co najmniej dwu stacji, do których zbiegają się linie kolejowe przynajmniej z trzech kierunków. Zazwyczaj węzeł kolejowy powstaje w mieście lub aglomeracji miejskiej. Przy dużych natężeniach ruchu kolejowego w węźle zachodzi potrzeba oddzielenia tras i stacji dla przewozów pasażerskich od towarowych. Z reguły linie dla przewozów pasażerskich przebiegają przez centralne dzielnice miast lub w ich pobliżu. Czasem, aby ograniczyć ich uciążliwość dla otoczenia, są chowane do