i Vr*
PROBLEMY TRADYCJI LITERACKIEJ
L PRÓBA OKREŚLENIA TRADYCJI LITERACKIEJ
Cl iągłość zjawisk humanistycznych narzuca badaczowi wszel-] kich przejawów kulturalnych różnego typu powinności. Obowiązkiem historyka jest nie tylko przedstawienie poszczególnych elementów, które uczestniczą w procesaóh ciągłych, ale przede wszystkim zdanie sprawy z charakteru tej ciągłości, w przypadku zaś badania zjawisk jednostkowych ujęcie konkretnego faktu literackiego jako przynależnego do tego czy innego łańcucha rozwojowego. Nie tylko o jego miejsce w nim chodzi, istotnym problemem jest także to, jak proces ten oddziaływa na poszczególny fakt lub wybrany i ograniczony kompleks faktów. Jednym z zasadniczych zadań jest konieczność określenia uczestnictwa analizowanego utworu lub cyklu utworów w pewnym procesie historycznoliterackim. Następstwem tej konieczności jest potrzeba szukania opozycji literackich tak w epoce współczesnej badanemu zjawisku artystycznemu, jak — przede wszystkim — w okresach poprzedzających. Ta fundamentalnego znaczenia dyrektywa metodologiczna obowiązuje nie tylko wtedy, kiedy zadaniem poszukiwania naukowego jest jedynie umiejscowienie badanego zjawiska w procesie rozwojowym — innymi słowy: zasięg jej działania nie ogranicza się do tych wypadków, w których określenie miejsca w dziejach stanowi główny cel poznawczy. Przestrzeganie jej wydaje się nieodzowne także i wtedy, gdy celem poszukiwań jest ana-
9