IMGC33 (2)

Cele edukacji 21

— poprawnie pisze wyrazy zakończone spółgłoskami dźwięcznymi...¹⁴.

Dokładniejsza analiza operacyjnych celów kształcenia pozwala w nich wyróżnić trzy składniki:

1.    Opis zachowania, jakiego oczekuje się od ucznia po zakończeniu nauki;

2.    Opis warunków, w jakich uczeń ma demonstrować te zachowania;

3.    Standardy określające najniższy dopuszczalny poziom realizacji zachowania końcowego.

Przyjrzyjmy się nieco dokładniej wymienionym składnikom.

Zachowanie końcowe określa to, co uczeń powinien zrobić, żeby wykazać, że założony cel osiągnął. Zachowanie to uznaje się za dowód, że uczeń się nauczył. Przy czym, przez zachowanie rozumie się wszelką aktywność lub czynność, których przebieg można zaobserwować lub zarejestrować. Zachowania wyrażają czasowniki operacyjne, takie jak: „zaznaczyć", „rozpoznać", „rozwiązać", „zmierzyć", „narysować".

Pełne ujęcie celów operacyjnych precyzuje również warunki, w jakich będzie się sprawdzać realizację pożądanego zachowania ucznia. Wyróżnia się trzy rodzaje warunków:

—    po pierwsze, mogą to być środki dydaktyczne, z jakich pozwala się uczniowi korzystać podczas sprawdzania, czy cel osiągnął, np. może korzystać z mapy, fotografii itp.;

—    po drugie, są to rozmaite ograniczenia nakładane na ucznia, np. określa się czas wykonania zadania;

—    po trzecie, różne mogą być sposoby przedstawiania informacji przez uczniów, np. ustne, pisemne.

Trzecim składnikiem operacyjnych celów kształcenia są ustalone standardy, określające minimalny poziom realizacji, który

¹⁴ Autor wymienia jeszcze kilkana£de celów operacyjnych będących zestawem umiejętności ucznia kończącego klasę III.