Edukacja alternatywna 155
i opracuje. Nauczydel-organizator takiego procesu czuwa nad tym, aby potrzeby i motywy działań uwzględniały ogólnospołeczne normy, analizowane i rozumiane przez wykonawców ról. Działania takie umożliwiają przygotowanie do współżycia społecznego, przygotowują do autonomii.
Tak organizowane treści kształcenia zaspokajają naturalną ciekawość, potrzebę uczestniczenia w otaczających dziecko zdarzeniach.
Ryszard Łukaszewicz — profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, autor wielu prac o edukacji dialektycznej.
Aby móc zrozumieć podstawowe założenia Wrocławskiej Szkoły Przyszłości, trzeba wyjaśnić, na czym w jej ujęciu polega edukacja z wyobraźnią (systemowy obraz edukacji)145.
Edukacja jest z natury swej procesem nie dokończonym i trwającym tak długo, jak ludzkie życie w znaczeniu gatunkowym, społecznym i jednostkowym — wzajem połączone. Spojrzenie systemowe na edukację oznacza postrzeganie jej w kategoriach związków i integracji, jakie dokonują się w procesie ciągłej, dynamicznej samoorganizacji — człowieka jako jednostki, jako gatunku i jako układu społecznego.
W szukaniu opcji systemowej dla edukacji szczególnie pociągający jest ten fenomen samoorganizacji, który dotyczy dynamicznego przebiegu samotranscendencji, czyli zdolności do twórczego wychodzenia poza fizyczne i umysłowe ograniczenia w takich procesach jak: uczenie się, rozwój i ewolucja.
Wybór drogi alternatywnej oznacza projektowanie. Na użytek tej innej edukacji Ryszard Łukaszewicz zaproponował przyjęcie zasadniczych opcji, które w rozmaitych ujęciach akcentują twórczość i wyobraźnię. Są to:
145 Łukaszewicz R., Edukacja z wyobraźnią. Systemowy obraz edukacji (w:) Edukacja
alternatywna. Dylematy teorii i praktyki. Red. B. Śliwerski. Kraków 1992, s. 61-84.