IMGi24 (2)

140 Rozdział 4

Zwykle programy nauczania dystansowego zawierają wkłady od przedstawionych wyżej trzech głównych form nauczenia.

W tym miejscu możemy również dokonać podziału oprogramowania edukacyjnego, wykorzystywanego w kształceniu dystansowym, ze względu na realizowane przez nie funkcje:

-    Systemy dostarczania platformy edukacyjnej: produkt lub platforma WWW nie dostarczająca narzędzi administracyjnych (np. wirtualny dziekanat), a służy raczej do organizowania centrów konferencyjnych lub audytoriów.

-    Systemy zarządzania dystrybucją programami nauczania (ang. Course Management Systems - CMS), które wspomagają dystrybucję materiałów dydaktycznych oraz zawierają wbudowane mechanizmy kontroli postępów w nauce i raportowania o wynikach poszczególnych studentów. Przykładami takiego oprogramowania są: Courseinfo Blackboard’s oraz WebCT.

-    Systemy zarządzania procesem uczenia (ang. Learning Management Systems - LMS), stanowiące grupę droższych, bardziej uniwersalnych i posiadających większe możliwości narzędzi. Używane są z powodzeniem przez uczelnie oraz duże korporacje. Przykładami tego typu narzędzi są Docent Enterprise, 10-P1AILMS oraz Knowledgesoft Enterprise.

4.3.1. Narzędzia komunikacji asynchronicznej

Wczesne rozwiązania metodyczne nastawione na samodzielne uczenie się miały charakter asynchroniczny, spełniający założenie, że wymiana informacji między nauczycielem a studentami nie będzie odbywać się w czasie rzeczywistym. Asynchroniczność powodowała brak bezpośredniego kontaktu studenta zarówno z nauczycielem, jak i z innymi studentami, co uniemożliwiało bezpośrednią interakcję, wzajemne wsparcie i ewentualne korygowanie pomyłek. Pewne rozwiązania asynchroniczne przetrwały do dziś, a najpopularniejsze z nich to Topclass, Vixtual-U, czy prawie już synchroniczny WebCT. Realizacja komunikacji asynchronicznej ewoluowała z biegiem lat w kierunku bardziej zaawansowanych systemów synchronicznych wzbogacając się o takie formy jak³²:

-    Pogawędki (ang. chat) pozwalające na rozmowę między dwoma uczącymi się lub uczącym się i nauczycielem. Najnowsze technologie pozwalają na prowadzenie pogawędki nie tylko w trybie tekstowym, lecz także głosem (ang. voice overIP).

-    Tablicę wirtualną (ang. whiteboard), czyli okno tekstowe (czasami także graficzne) pozwalające na współdzielenie tekstu widocznego dla wszystkich użytkowników kursu lub rysunków podobnie jak to miejsce w przypadku tradycyjnej tablicy.

⁵² Distance learning - nauczanie na odległość. Strona WWW: hUp://www.reublika.pl/ mareczekrz/pcq_4__distance_leam.htm - data przejrzenia 2002.01.29.

-    Współdzielenie aplikacji, które pozwala nauczycielowi na podejrzenie i ingerencję w ekran studenta a także pomiędzy studentami.

-    Przeglądarka grupowa (ang. group browsing), pozwalająca na jednoczesne przeglądanie przez całą grupę zawartości stron. Praca ta jest kierowana przez prowadzącego kurs. Narzędzie umożliwia interakcje między nauczycielem a uczestnikami oraz w grupie uczestników.

Narzędzia należące do grupy asynchronicznych pozwalają na szybką konwersję dokumentów elektronicznych do formatu HTML (ang. Hyper Texł Markup Language), bez konieczności znajomości tego standardu przez przygotowującego kurs nauczyciela. W pakiecie zawarte są: mechanizm logowania przez standardową przeglądarkę internetową do witryny nauczyciela, scentralizowana baza danych z przygotowanym dla studentów informacjami posiadających strukturę wiedzy w danym przedmiocie oraz połączenia z zewnętrznymi źródłami informacji (np. stronami WWW), system testów monitorowanych w czasie rzeczywistym przygotowanych przez generator, wybierający pytania w sposób losowy, grupy dyskusyjne oraz system poczty elektronicznej zintegrowane z witryną nauczyciela. Narzędzia asynchroniczne często wspomagają także proces transformacji danych pomiędzy różnymi mediami. Część firm dąży do opracowania wspólnego, otwartego standardu dla tej klasy produktów Jedną z tych inicjatyw jest m.in. projekt IMS (ang. Instructional Management Systems) prowadzony przez Educause. Część konstruktorów spostrzegła potrzebę standaryzacji nie tylko na poziomie przygotowania treści merytorycznej kursów, lecz także na poziomie bardziej podstawowym, czyli opracowania programu kształcenia - syllabusu. Standard ten pozwalałby na przygotowanie kursów w taki sam sposób, jak pisze się oprogramowanie. Powstały w ten sposób kursy opracowane za pomocą języków zorientowanych obiektowo (ang. learning objects). Powszechnie uważa się, że ponieważ w uczelniach wyższych znajomość programowania obiektowego jest wysoka, to oznacza, że projektowanie za ich pomocą kursów stanie coraz bardziej popularne. Alternatywnym pomysłem jest tworzenie dających się modyfikować i wykorzystywać w różnych konfiguracjach „modułów uczących” (ang. learning modules) preferowanych w określonych środowiskach akademickich. Moduły posiadają swe własne języki, które w większości ewoluują w kierunku standardu XML. Do najważniejszych produktów posiadających wbudowane języki obiektowe należą Docent, Total Knowledge Managament (TKM), znany wcześniej pod nazwą Generation 21 oraz Avilar WebMentor.

4.3.2. Narzędzia komunikacji synchronicznej

Narzędzia synchroniczne zwane są wymiennie rozwiązaniami „czasu rzeczywistego”, ponieważ pozwalają uczestnikom kursu online oraz nauczycielowi komunikować się swobodnie, prawie tak, jakby znajdowali się w tym samym miejscu i w tym samym czasie. Narzędzia zawierają zwykle wbudowany, oparty o przeglądarkę mechanizm komunikacji głosowej, wykorzystujący Voice over IP,