IMGi81 (2)

Obserwacja holistyczna polega na Świadomym i celowym spostrzeganiu zachowań ucznia jako całości. Może stanowić również prostą, nieplanowaną rejestrację zdarzeń i faktów. Obserwację przeprowadza się w sytuacjach spontanicznych, samorzutnych, organizowanych przez dzieci. Podczas obserwacji zwraca się uwagę na wszystkie sfery rozwojowe, spostrzega się dziecko jako całość bio-psychiczną.

Obserwacja wstępna toruje drogę do obserwacji kierunkowej (np. podczas obserwacji wstępnej nauczycielka spostrzega, że u dziecka występuje mały zasób słownictwa, niski poziom aktywności werbalnej, co w konsekwencji wymaga pogłębionej obserwacji wybiórczej ukierunkowanej na rozwój języka). Na podstawie przebiegu zachowań, procesów, zjawisk u poszczególnych dzieci wyodrębniamy braki, opóźnienia, zaniedbania danej sfery rozwoju.

Obserwacja wybiórcza to planowe, świadome i celowe spostrzeganie danej wybranej sfery będącej przedmiotem zainteresowania Można określić ją jako złożony proces kontrolowanego postrzegania konkretnych zachowań dziecka.

Obserwacja otwarta lub swobodna polega na swobodnych nieustrukturalizowanych, niezamierzonych uprzednio danych, w trakcie wszelkiego rodzaju kontaktów między nauczycielem a dzieckiem Może ona być dokonywana przy okazji pracy wychowawczo-dydaktycznej. Spełnia ona ważną rolę w początkowym etapie każdej planowanej działalności obserwacyjnej".

Obserwacja uczestnicząca występuje wtedy, kiedy nauczyciel staje się uczestnikiem obserwowanej zbiorowości i jest przez nią akceptowany. Może mieć ona dwie postacie: jawną i ukrytą. W diagnozowaniu dziecka należy stosować obserwację ukrytą, która występuje wówczas, gdy badane dziecko lub grupa nie jest świadoma roli nauczyciela uczestniczącego w zabawach lub innych działaniach.

¹¹ M. Karwowska-Struczyk, W. Hajnicz, Obserwacja..., op. cit., s. 21-22.

132