kem10

Die Wikinger. Otto Sched, Stuttgart. Ze zbiorów biblioteki Muzeum Archeologicznego, w Poznaniu-

Repr. L. Beiowski/Agencja Archiwum

Stylizowany wizerunek bestii

ADILS (Adils), syn i następca —> Ot tara-, konung (konungr) swejski (szwedzki) z dynastii Ynglingów (zoh. Yngwi¹). Słynął z zamiłowania do koni, wielkiej wojowniczości i olbrzymiego bogactwa (w jego posiadaniu znajdował się osobliwie cenny pierścień zwany Syiagriss, ij. „Swejska/ /Szwedzka Świnia”). Podczas jednej z wi-kińskich wypraw na Saksland (Saxtand „Ziemia Saksonów/Sasów”) wziął w jeństwo piękną i mądrą dziewczynę, —» Yrsę, pokochał ją i poślubił. Wkrótce jednak musiał / kraju uciekać przed 1 łelgim z —> Hleidr, który odebrał mu żonę i spłodził z. nią —> 11 roi la zwanego kroki („Kołek”). Gdy na jaw wyszły rodzinne związki łączące pana i brankę, Yrsa wróciła do Adilsa i wiele lat później musiała dokonać dramatycznego wyboru między małżeńską lojalnością wobec niego a matczyną miłością do Hrolfa.

Adils okrył się wielką sławą zwyciężając na skutym lodem jeziorze Wanir (Voenir_t dziś We ner) swego zaciekłego wroga, norweskiego konunga Alego z Upplóndu (dzisiejszego Opplandu), do czego walnie przyczynili się pożyczeni od Hrolfa —> berser-kowie (zdaje się, że o lej bitwie wspomina również staroangielski poemat epicki Beo-untlj: Adils pojawia się tu jako Eadgils, Ali zaś - jako Onela). Długo rządził krajem, aż zgubiła go jeździecka namiętność. Podczas składania w —» Uppsali of iar dla —> dis (dfsabló/; inna nazwa: fil grodrar „za nowe zasiewy'; zob. kulty publiczne) wjechał konno do świątyni disy (czyli najpewniej —> Freyji), ale wierzchowiec potknął się i upadł, Adils zaś tak mocno uderzył głową o kamień (ołtarz of iarny), że mózg trysnął mu z. czaszki. Poddani pochowali nieszczęśnika w jednym z trzech tzw. kopców królewskich (szw. Kungshogar), zachowanych do dziś w Uppsali (zob. Ann), a na tronie szwedzkim zasiadł syn Adilsowy Eystein (Eysleinn; zob.

Sólwi). Śmierć Adilsa datuje się hipotetycznie na ok. 575 r.

AfI I AMMA (Aft - „Dziadek”; Amma

-    „Babka”), pracowita i zamożna para małżeńska, która - druga w kolejności - godnie przyjęła wędrującego po świecie —> Riga¹ i nakarmiła gościa gotowaną cielęciną, „przysmakiem najlepszym”. Przybysz spędził z. gospodarzami trzy noce i z Aminą spłodził syna, —> Karla, praprzodka wolnych c hłopów. Zob. Ai i Edda; Fadir i Modir.

AGIR, AeGIR (/Egir- „Morze”), syn zupełnie nieznanego Miskorblinda (Miskor-blindr), olbrzym (rai) personil ikujący morze, biegły w —» magii władca mórz występujący też pod imionami Gymir (Gymir

-    „Morze”) i 1 ller (Uler- „Morze”), małżonek —> Ran, która urodziła mu dziewięć córek-fal morskich (zob. córki Ran); stąd każdą falę nazywano „córką Agira” (AEgis dóttir). Jego siedziba znajdowała się w głębinach wód w pobliżu wyspy 1 llesey (11lescy

-    „Wyspa I llera”; dziś duńska Lasso w cieśninie Kat legat). Był posiadaczem wielkich bogactw, a jego domostwo (hąlt), w którym piwo samo się nalewało, a potrawy podawały, oświetlał blask złota (stąd poeci określali złoto jako „ogień Agira”). Usługiwało mu dwóch służących, —> Fimafeng i Eldir. Pewnego razu złożył wizytę bogom w —» As-gardzie (opowiada o t ym Język poezji w Młodszej Eddzie) i, godnie przyjęty, zaprosił ich do siebie po upływie trzech miesięcy. Wedle wersji znanej ze staroeddaicznej Pieśni o Hymirze —» Thor zażądał od Agira przygotowania uczty dla bogów, ale olbrzym próbował uchylić się od związanych z tym zajęć tłumacząc, że nie ma wystarczająco wielkiego naczynia do warzenia piwa, ąl (por. qlvceró- „gościnność”, dosł. „odpoczynek przy piwie”). Naczynie znajdowało się