Leon XIII jak triumfujący Pontlfeks - król
ekumenicznego nieporozumienia. W1921 roku kardynał Pierro Gasparri wysłał w imieniu papieża list do luterańskich biskupów z krajów skandynawskich. List zaczynał się słowami: „perillustres viri” (przesławni mężowie), co sprawiło, że adresaci obrazili się, gdyż myśleli, iż Rzym sobie z nich zakpił.
Jeszcze Paweł VI (1963-1978) pisał do Prymasa Polski, tytułując list słowami: „Do Ukochanego Syna Naszego Stefana Kardynała Wyszyńskiego Arcybiskupa Warszawskiego”.
Jednak w historii papiestwa także zdarzały się wyjątki. Święty Grzegorz Wielki (590-604) mawiał do ludu rzymskiego: „Wiem, że niekiedy sam nie potrafiłem zrozumieć pewnych rzeczy, jakie znajdowałem w Piśmie Świętym: pojąłem je jednak, znalazłszy się w gronie moich braci”.
Oczywiście byli i tacy papieże, którzy wyłamywali się z dyktatu blichtru i luksusu. Wybrany-w 1294 roku papieżem mnich benedyktyński Celestyn V nie mógł przyzwyczaić się do watykańskiego przepychu i, ku zaskoczeniu całego otoczenia, nadal żył jak zakonnik, umartwiając się w postach i wyrzeczeniach. Wreszcie, zaledwie po kilku miesiącach pontyfikatu, jako pierwszy i jedyny w dziejach papież abdykował. 13 grudnia 1294 r. zdjął szaty papieskie, oddał
L
insygnia władzy i stał się ponownie skromnym bratem Piotrem.
W ostatnich dziesięcioleciach nastąpiła w Watykanie kolosalna zmiana, jeśli chodzi o tytulaturę: akcentuje się przede wszystkim służebny i pasterski charakter urzędu Piotrowego, choć niektórzy rodacy Papieża w swojej gorliwości tytułują go „w starym stylu”.
Wprawdzie oficjalny tytuł papieża brzmi: „Biskup Rzymu, Namiestnik Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Następca Księcia Apostołów, Najwyższy Kapłan Kościoła Powszechnego, Patriarcha Zachodu, Prymas Italii, Arcybiskup i Metropolita Rzymskiej Prowincji Kościelnej, Suwerenny Władca Państwa Watykańskiego”, ale nomenklatury tej używa się dziś rzadko, tak jak rzadko mówi się o Papieżu jako „głowie Kościoła” (eaput Ecclesiae).
W dokumentach Soboru Watykańskiego II papież występuje jako biskup Rzymu i sługa sług Bożych. Jeden z najważniejszych dokumentów soborowych, Konstytucja dogmatyczna o Kościele, tylko raz tytułuje papieża „głową” w sensie widzialnej głowy całego Kościoła. Także podczas każdej mszy celebrans modli się słowami: „Pamiętaj, Boże, o słudze Twoim Janie Pawle”.
Ostatni papieże bardzo często podkreślają swoje braterstwo w stosunku do wyznawców innych religii bądź chrześcijan z innych Kościołów. Jan XXIII powiedział do delegacji Żydów: „Jestem Józef, Wasz brat”, Natomiast Jan Paweł II podczas swej
Do Piusa XII pisano: „do rąk i stóp upadam”
AKG BERLIN
16
STRONA, KSIĘGA VII