Obraz
5 (148)

i ąrego. Jedno z nich oscyluje :Taki liberalny pogląd na Łka społeczne i materialne, twarzają system naturalnych ~a:5:i. które je interesują. iap : sykać na sprzeczne inte-P: syka na bariery w swoim ie ęrzeżywa stan frustracji, nalania i na ogół dokonuje : aktywności. Zupełny libera-aaym pełnemu rozwojowi aargines życia społecznego, kt z prawem.

anemu rozwojowi dziecka ly ch. jakie powstały w Euro-rzykład w szkole J. Deweya ym nauczyciela w organizo-ieci Uczniowie mieli swobo-ę Kompletowaniu zespołu : rze technik uczenia się była szczególnie postulowa-: 5:ema (cyt. za: L Wojnar iziiolwiek wpływem na ich reh. a zwłaszcza ochraniał ■zoną przez profesjonalnych ysoą wrażliwość estetyczną n m : mentach ich aktywno-:: ay w działaniach można nosze być i tak, że dziecko • sos.u w szkole i w domu :o ::rmy twórczej aktywno-ssnosej zaś na kolejną nie ::h Rozczarowuje się wyni-■miKacji osobowościowych, co Zamyka się wówczas na rwnętrznych doznań, myśli, :o: usuwa się na margines r : nonymi osobami, a zwła-: s własnego pokoju, miesz-ssossze przed innymi. Tutaj ie o: ograniczenia dziecka.

Miast poszerzyć świat doznań w rzeczywistości ograniczyła go i to przeważnie do obszaru produktywności własnej wyobraźni.

Bywa jednak i tak, że zupełna swoboda w wychowaniu prowadzi do takich sytuacji, w których pozostawione bez opieki dorosłych dzieci wchodzą w konflikt z prawem. Skrajny liberalizm, bądź brak zainteresowania sytuacją i przeżyciami dzieci ze strony ludzi dorosłych powoduje, że poszukują one towarzyst-wa wśród rówieśników imponujących im jakimiś dokonaniami, bywa że właśnie kryminalnymi. Ich aktywność skierowana zostaje na działania niszczące, agresję przeciw rzeczom, przeciw światu przyrody, czy innym ludziom. Brak świadomości kary - no bo jej nie doświadczali w rodzinie - powoduje, że nie uświadamiają sobie skutków własnych działań, nie poczuwają się do odpowiedzialności za wyrządzone krzywdy, za zniszczenie czyjejś własności. Brak świadomości sankcji za działania o charakterze kryminalnym powoduje to. iz wchodzą one do struktur przestępczych nie zdając sobie często sprawy w jakim znalazły się towarzystwie.

Można zatem powiedzieć, że zarówno jeden z wyróżnionych przez B. Nawroczyńskiego biegunów wychowania - przymus, jak też drugi biegun - swoboda mogą prowadzić do podobnych efektów, czasami do pełnego rozwoju osobowości, niekiedy do powolnego usuwania się jednostki na margines życia społecznego, a bywa i tak, że nawet do sytuacji o charakterze kryminalnym, w których uczestniczą wychowankowie.

Wydaje się, że istnieje również trzeci wymiar w analizie tej problematyk:. Nie tylko diada: przymus i swoboda wyznaczają przestrzeń edukacyjną, ale również kategoria nazwana tu - przyzwoleniem, w wychowaniu.

Pedagogika przyzwolenia nie jest ani na „miarę dziecka”, ani „na miar-: naszych czasów” jako oficjalna ideologia, ani też pedagogiką wyzwolenia dzieci spod dominacji świata ludzi dorosłych. Pedagogika przyzwolenia dopuszcza interwencję dorosłych w zachowanie dziecka, kiedy jest ono niezgodne z przyjętym w danej kulturze wzorcem roli społecznej, kiedy interwencja może ura::-wać zdrowie, lub nawet „dobre imię” dziecka. Pedagogika przyzwolenia dopuszcza tak zwane „miękkie ingerencje” w rozwój.

Pedagogika przyzwolenia apeluje do sumień i wrażliwości ludzi dorosłych niezależnie od tego, czy są oni zawodowymi wychowawcami, czy też tylkc amatorami w tej dziedzinie, apeluje o to, aby nie do końca zabraniać różnych form zachowań dzieci, aby nie stawiać siebie w roli sternika czyjegoś autonomicznego rozwoju osobowego, by nie narzucać własnego światopoglądu innym i traktować go jako najwłaściwszego, jedynego prawdziwego. Pedagogika przyzwolenia nie pretenduje do roli naczelnej i jedynej koncepcji wyjaśniającej skomplikowaną rzeczywistość wychowawczą, koncepcji, która miałaby służyć pomocą praktyce edukacyjnej w projektowaniu działań wychowawczych. Jest raczej pewnym typem wrażliwości, podobnie zresztą jak antypedagogika.

27