Obraz (1554)

Rozdział 7

ANALIZA PRZYCHODÓW

7.1. Pojęcie i podział przychodów firmy

Przychody firmy można zdefiniować jako wzrost korzyści ekonomicznych w okresie sprawozdawczym.

W ustawie o rachunkowości pojęcie przychodów jest zdefiniowane łącznie z pojęciem zysków. Przez przychody i zyski „rozumie się... uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli”¹.

Ponadto w ustawie są zdefiniowane pozostałe przychody operacyjne (łącznie z kosztami) jako „...koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną, a w szczególności przychody związane:

a)    z działalnością socjalną;

b)    ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych;

c)    z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nie obciążających kosztów;

d)    z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi;

e)    z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe;

li /.odszkodowaniami, karami i grzywnami;

p) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów, w tym także środków pieniężnych, na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych”.

Zastosowana w ustawie o rachunkowości definicja przychodów jest oparta na definicji aktywów. Aktywa to przyszłe korzyści, natomiast przychody to korzyści uzyskane w okresie sprawozdawczym.

lak szerokie pojęcie przychodów powoduje konieczność ich klasyfikacji, głównie według miejsca odniesienia (ewidencji) i według przedmiotu działania.

Ewidencja przychodów zależy od źródeł ich powstawania. Najbardziej typowym ujęciem przychodów jest uznanie ich w rachunku zysków i strat okresu, w którym powstały. Z definicji jednak wynika, że można je ująć bezpośrednio w bilansie w pozycji „Kapitał własny” lub „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (Walińska, 2002].

•    Przychody ujęte w rachunku zysków i strat wynikają głównie ze statutowej działalności firmy. Kształtują one jej wynik finansowy netto, który po podziale może w części zasilić kapitały własne firmy, w części zaś być wydatkowany oraz stanowić dochód właścicieli firmy i jej pracowników.

•    Przychody ujęte bezpośrednio w pozycji „Kapitał własny” powstają np, z aktualizacji wyceny aktywów (zasilą kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny, a gdy dojdzie do realizacji tych aktywów, zwiększą przychody ujęte w rachunku zysków i strat), z zysków lat ubiegłych (zasilą zyski i straty z lat ubiegłych, nie będą ujmowane w rachunku wyniku finansowego, będą podzielone według decyzji właścicieli firmy).

•    Przychody ujęte w rozliczeniach międzyokresowych występują sporadycznie. Należą do nich przychody, które sukcesywnie uznaje się w przychodach firmy ujętych w rachunku wyników, jak np. ujemna wartość firmy rozliczana w ciągu 5 lat.

Według przedmiotu działania przychody ujęte w rachunku zysków i strat można podzielić na przychody z działalności normalnej i z działalności nadzwyczajnej.

Podstawową grupą przychodów są przychody z normalnej, statutowej działalności firmy, w rachunku wyników nazwane przychodami ze sprzedaży towarów i usług, Przychody te stanowią główną pozycję w rachunku wyników firmy i w decydujący sposób wpływają na wysokość jej zysku. Dalsze rozważania będą dotyczyć tej grupy przychodów oraz czynników kształtujących ich wielkość.

Przychody z działalności nadzwyczajnej to zyski nadzwyczajne.

1

Art. 3 Ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz.U. nr 113, poz. 1186.