Obraz (596)

4. Szyk

nie o odrębnych wypowiedzeniach (będących realizacją tego samego zdania), lecz o odrębnych zdaniach.

Tematem zdania 3. jest wyrażenie „Partykuła ta”. Do niej nawiązuje też temat zdania 4: słowa dodatkowy element odnoszą się do partykuły.

Powyższy przykład pokazuje też, w jaki sposób postępujemy, by w kolejnych zdaniach zachować jeden i ten sam temat, a jednocześnie nie powtarzać tego samego wyrażenia.

Typowe sposoby to: omówienia, stosowanie synonimów, zaimków anafo-rycznych i zaimków wskazujących.

Spójność tekstu osiąga się też dzięki temu, że kolejne zdania mają co prawda różne tematy, zwane tematami cząstkowymi, ale tematy te składają się na temat nadrzędny.

Tak zbudowany jest — z wyjątkiem pierwszego zdania — inny akapit

niniejszego tekstu:

1.    Poza strukturą gramatyczną (np. podziałem na grupę podmiotu i grupę orzeczenia) wypowiedzenie można podzielić ze względu na niesioną informację.

2.    Zwykle ze względu na strukturę informacyjną w nieeliptycznym wypowiedzeniu wyodrębnia się temat i remat.

3.    Struktura informacyjna wypowiedzenia nazywa się jego strukturą tematy czno-rematyczną (w skrócie strukturą T-R) lub aktualnym rozczłonkowaniem zdania.

4.    Ten ostatni termin nawiązuje do tego, że jednemu i temu samemu zdaniu w sensie składniowym można nadać różne struktury T-R, co zobaczymy niżej.

Tematem nadrzędnym tego akapitu jest właśnie struktura informacyjna

wypowiedzenia. Pojęcie to zostało wprowadzone w pierwszym zdaniu

jako jego remat. W kolejnych trzech zdaniach mowa jest o:

—    strukturze informacyjnej wyrażenia nieeliptycznego (zdanie 2);

—    nazwach tej struktury (zdanie 3);

—    możliwości nadania różnych struktur informacyjnych temu samemu zdaniu (zdanie 4).

Czasami tematem zdania następnego może być treść całego zdania poprzedzającego.

Tak zbudowany jest np. ten akapit niniejszego tekstu:

1. Innym sposobem szczególnego zwrócenia uwagi odbiorcy na remat wypowiedzi jest zbudowanie wypowiedzi w takim szyku, by remat

504