Podobnie będzie wyglądać przebieg sprzężenia zwrotnego przy powróci płetwy sterowej do położenia zerowego lub przy wychyleniu steru w przeciwnym, niż opisany uprzednio kierunku.
Na rys. 7.72 pokazano układ sprzężenia zwrotnego z elektrycznym przekaźnikiem dyspozycji urządzenia sterowego typu MS 100 N5 produkc'-„Hydrosteru" w Gdańsku, Jest to maszyna identyczna w części hydraulicznej 7 przedstawioną na rys. 7.70. Na rys. 7.72 należy zwrócić uwagę na stosowanie dwóch silników 4 jako odbiorników telemotoru elektrycznego, działających przez przekładnię ślimakową 3 na drążek 7. Każdy z tych silników przeznaczony jest do sterowania układem w jednym tylko kierunku.
Sterowanie awaryjne urządzeniem sterowym (zarówno w przypadku układu z przekaźnikiem typu hydraulicznego, jak i elektrycznego) odbywa się za pomocą ręcznego kółka 8, z tym że przy stosowaniu telemotoru hydraulicznego (rys. 7.70) należy w tym celu przełożyć drążek 7 na drugą stronę, a kółko sterowania ręcznego 8 ma mechanizm śrubowy umożliwiający jego poosiowe przemieszczanie się przy obracaniu kółkiem sterowania ręcznego.
Rys. 7.73. Szkic mechanizmu ustawienia pochylenia tarczy bieżnika w wielotłokowej pompie osiowej o zmiennej wydajności i zmiennym kierunku przepływu 1 — pompa: 2,3 — dźwignie
Stosując wielotłoczkowe pompy osiowe w elektrohydraulicznych urządzeniach sterowych, ruch posuwisto-zwrotny drążka regulacyjnego (lub drążka odwodzenia) należy zamienić na ruch wahadłowy, odpowiadający wychylaniu bieżni tłoczków o odpowiedni kąt w obu kierunkach. Szkic takiego urządzenia pokazano na rys. 7.73.
W celu zilustrowania konkretnych rozwiązań urządzeń sterowych oraz praktycznego usystematyzowania uprzednio podanych wiadomości wybrano kilka przykładów reprezentujących urządzenia sterowe najczęściej stosowane na statkach morskich.
Na rys. 7.74 pokazano schemat elektrohydraulicznego urządzenia sterowego z pompami głównymi, o zmiennej wydajności i zmiennym kierunku tłoczenia.
342