obraz2 (21)

aspektowi niektórych okaleczeń lub mąk inicjacyjnych. Nie zapominajmy, że zarówno na poziomie kultur prymitywnych, jak i w kulturach najbardziej rozwiniętych nadmiar, dziwacznośó, okropność to wyrażenia obiegowo używane dla lepszego uwydatnienia transcendencji Ducha.

INICJACJA NA ZIEMI OGNISTEJ

Dostęp [do życia duchowegojjako pierwsze następstwo inicjacji obwieszczają jjpzliczne symbole odnowienia i nowych narodzin^/Bardzo częsty zwyczaj polega na nadawaniu neoficie zaraz po inicjacji -^ńpwego imienia^ zwyczaj archaiczny, ponieważ znajdujemy go u plemion ausTraifjfkich z południowego wschodu, zresztą uniwersalnie rozpowszechniony⁴². Dla wszystkich społeczeństw przednowożytnych[imię jestrównoznaczne z p.rąw= dziwą egzystencją jednostki,_£ jej egzysiepcją jąko bytu . duchowego. Interesujące, że inicjacyjny symbolizm nowych narodzin jest poświadczony u ludów bardzo prymitywnych, takich jakjamanowie i Halakwułup z Ziemi Ognistej, których obrzędy dojrzałościowe odznaczają się niezwykłą prostotą. W istocie, wedle badań M. Gusindego i W. Koppersa, inicjacja Jamanów i Halakwułup to raczej kurs pouczenia moralnego, społecznego i religijnego niż tajemna ceremonia zawierająca bardziej lub mniej dramatyczne próby. Dziewczęta inicjowane są razem z chłopcami, ale każda płeć otrzymuje ponadto od starszych opiekunów, mężczyzn i kobiet, oddzielne pouczenie. U Halakwułup nie ma tajemnicy inicjacyjnej. W. Schmidt uważa tę zbiorową inicjację obu płci za najstarszą istniejącą formę i podkreśla, że nie zawiera ona żadnego okaleczenia cielesnego, ograniczając się do pouczeń dotyczących Istoty.Najwyższej⁴³. Inicjacja Jamanów i Halakwułup, również według W. Schmidta, miałaby reprezentować jeszcze ( starsza formejniż inicjacja australijskich Kurnai właśnie dlatego,[że Jamanowie nie dokonują rozdzielenia płęjń⁴.

Nie do nas należy wypowiadanie się o tym problemie chronologicznym ani rozstrzyganie kwestii, czy niezwykła prostota inicjacji Jamanów i Hala-kwulup odzwierciedla pierwotny stan lub też, wprost przeciwnie, tłumaczy się procesem zubożenia. Znamienne jest jednak, że odnajdujemy u tych plemion z Ziemi Ognistej doskonale wyartykułowany scenariusz inicjacyj-

⁴²    Por. Howitt, Nathe Tribes, s. 592, 603, 657 nn.; Mathews, The Burbung of the Wiradjuri Tribes („Journ. Anthrop. Inst.”, 1896), s. 310; W. Schmidt, Ursprung der Gottesidee, t. III, s. 1062-1080 (plemiona Australii południowo-wschodniej); Webster, Primitive Secreł Societies, s. 40—41 (Australia, Mclanezja); Jensen, Beschneidung, s. 26, 39, 100 nn. (Afryka, Melanezja).

⁴³    Schmidt, Ursprung der Gottesidee, VI, s. 458 nn. Trzeba jednak uściślić, że według M. Gusinde, objawienia^ dotyczące Istoty Najwyższej dokonywane są raczej przez aluzje, a w inicjacjach Ja-manów główną rolę odgrywa Duch Ziemi Yetaita; por. M. Gusinde, Die Yamana (Modling 1937), s. 940 nn.

⁴⁴    W streszczeniu pracy M. Gusindego/R., Lowie uważa, że ceremonia dojrzał oś ci owa Jamanów była początkowo zarezerwowana dla chłopców (por. „American Anthropologist”, 1938, s. 499 nn.).