P5170207

210

210

Bordo poszukuje bardziej efektywnego p₀iu kursu o ciele kobiety. Podążając za logiką wywo^?^ne£o ta uważa, że przede wszystkim należy właściwie stytuujące mechanizmy władzy (nie w znaczeniu°^^ ke j ne”), zamiast eksponować głównie jej represyjne wi Ten zabieg pozwoliłby na ujawnienie struktury, _Za twem którei kobiecy podmiot wikła sie we

utrzymującymi go w opresji. Autorka widzi zwłasżcz ^Sl^ bą ujawnienia tych mechanizmów, które w taki _spo xF^0lr^ obrażają znaczenie obiektywnie ograniczających i uzal^ cych, a nawet zabójczych, warunków, że są one doświa?¹^' jako... wyzwalające i życiodajne¹. Własne analizy zab°^ odżywiania jako procesów uwarunkowanych rodzajem^*¹ derl autorka uważa za swój wkład do zbudowania takiego a kursu.

UWAGI KOLCOWE

Krytyka feministycznej filozofii postmodernizmu przeprowadzona przez Bordo nie wydaje mi siq do końca uzasadniona. Poststrukturalizm (jako filozofia postmodernizmu) pomimo oskarżeń o nihilizm, ani nie rezygnuje z zaangażowania politycznego, ani nie obezwładnia polityki, nawołuje tylko do odejścia od bezkrytycznej akceptacji polityki tożsamości (post-

Aobite* ciafo w męskiej kulturze

strukturalizm odnosi się z rezerwą do wszelkiej polityki tożsamości, nie wyłączając tej, która odwołuje się do indywidualnych tożsamości). Koncentruje się zwłaszcza na eksponowaniu historycznych, politycznych i lingwistycznych sił, które sprawiają, że takie zjawisko jak seksizm jest możliwe. Bordo podważa sensowność „transcendowania rodzajowych dualizmów” w naszej obecnej, nadal rodzajowo podzielonej kulturze². Jednakże poststrukturalizm nie zmierza do prostego transcendowania tych dualizmów, poddaje je raczej krytyce; podważa je, destabilizuje, a nie lekceważy. Stabilna binamość mężczy-zna/kobieta i jej pochodne funkcjonują jako wsparcie dla sek-sistowskiego status quo, choć owa dwubiegunowość nie znajduje pełnego uzasadnienia w biologii jak i brak dowodów na jej społecznie konieczny charakter. Proste opisywanie owej binamości i jej implikacji może służyć do jej podtrzymywania, a przecież Bordo nawiązując do swych marksistowskich inspiracji sama podpisuje się pod tezą, że teoria powinna starać się zmieniać świat (co usiłują czynić postmodemistki), a nie tylko opisywać zastany status quo. Prócz tego nie jest do końca jasne, jaki jest ten status quo i czy amerykańskie społeczeństwo rzeczywiście tak jednoznacznie przeprowadza rodzajowe dystynkcje. Głośne dyskusje na temat sytuacji gejów w wojsku i w kościołach, pozycji i praw transseksualistów czy samego feminizmu są „gorącymi” tematami w telewizyjnych programach i zajmują miejsca na pierwszych stronach popularnych gazet i magazynów, co dowodziłoby, że rodzaj i płciowe rozróżnienia stanowią tematy uważane za godne krytycznego rozpatrzenia. Nie byłoby potrzeby podkreślania, a często wręcz agresywnej obrony, „wartości rodzinnych”, gdyby były one w społeczeństwie uważane po prostu za naturalne³. Bordo obawia się też

1

Jak gdyby odpowiedzią na to wezwanie Bordo jest bardzo ciekawy artykuł Bożeny Chołuj na temat mechanizmów działania terroru mody, który ukazał się w biuletynie OŚKi w 1998 roku. Zacytują tu charakterystyczny fragment tego tekstu: „Kiedy terror piękna przekracza sztywne granice, w sposób zbyt radykalny naruszając silne przyzwyczajenia, wtedy popularyzatorzy mody odwołują się do tzw. względów zdrowotnych, znajdując w medycynie wyrokującą instancję” (B. Chołuj, Błędne koło terroru, „OŚKa”, Warszawa, On Linę 1998).

2

   S. Bordo, Unbearable Weight, op. cit., s. 242.

3

   Przykładem może być tu burzliwa dyskusja (w całych Stanach Zjednoczonych) wywołana politycznymi akcjami ultra prawicowej organizacji założonej w Colorado Springs w połowie lat 90., usiłującej nie dopuścić do przegłosowania poprawki do Konstytucji przyznającej cywilną ochronę prawną homoseksualistom.