PwTiR057

112 Rozdział 5

i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowanych do samoobsługi klientów. Takich obiektów było w Polsce w 2006 r. tylko 395, chociaż jeszcze w roku 2(X)0 r. było ich 457 łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi. Przy tym zdecydowaną większość stanowią obiekty sezonowe. Ta tendencja malejąca trwa od ponad 20 lat i warto dla porównania podać, że w 1980 r. było 1226 schronisk młodzieżowych. Organizacją i prowadzeniem schronisk młodzieżowych zajmuje się Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych (PTSM), które należy do Międzynarodowej Federacji Schronisk Młodzieżowych (IYHF). Na świecie działa ok. 5,5 tys. schronisk młodzieżowych w ponad siedemdziesięciu państwach. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż wyodrębnienie tego rodzaju obiektów jest podyktowane długą już tradycją funkcjonowania schronisk młodzieżowych, ukształtowaniem się międzynarodowych standardów w tym zakresie, jak też specyficznymi potrzebami turystyki młodzieżowej, nastawionej na zaspokajanie podstawowych potrzeb za możliwie niską cenę.

Zgodnie z regulaminem schronisk młodzieżowych prawo do korzystania z tego rodzaju obiektów hotelarskich przysługuje młodzieży szkolnej i studenckiej, nauczycielom i wychowawcom oraz członkom PTSM, a także cudzoziemcom należącym do macierzystych stowarzyszeń schronisk młodzieżowych. Z noclegu w schronisku młodzieżowym mogą korzystać również inne osoby w miarę wolnych miejsc i pod warunkiem przestrzegania postanowień wskazanego regulaminu. Zasady tego korzystania są szczególne i wynikają ze specyficznego przeznaczenia omawianego rodzaju obiektów.

Szczegółowe wymagania dotyczące wyposażenia schronisk młodzieżowych oraz zakresu świadczonych w nich usług ustala załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 2(X)4 r. Trzeba podkreślić, że zarazem w odniesieniu do schronisk młodzieżowych obowiązuje wydane na podstawie ustawy o systemie oświaty z 1991 r. rozporządzenie MEN z 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych, do którego załącznik nr 2 zawiera Ramowy Statut Publicznego Szkolnego Schroniska Młodzieżowego. Jeśli takie szkolne schronisko młodzieżowe świadczy usługi hotelarskie w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych, to podlega jej ustaleniom oraz przepisom wykonawczym wydanym na podstawie tej ustawy. W konsekwencji występuje tutaj kolizja norm prawnych, która powinna być rozstrzygnięta zgodnie z regułą, że ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą. Nic jest to jednak najlepsze rozwiązanie, gdyż nie uwzględnia ono specyficznych cech szkolnych schronisk młodzieżowych oraz celowości ich podlegania nadzorowi właściwego kuratora oświaty. Trzeba raczej uznać, że skoro szkolne schroniska młodzieżowe stanowią rodzaj placówek publicznych w ramach systemu oświaty, to ustawa o usługach turystycznych i jej przepisy wykonawcze nic powinny w ogóle normować problematyki schronisk młodzieżowych albo co najwyżej uregulować funkcjonowanie jedynie tych obiektów, które są prowadzone przez przedsiębiorców i nie podlegają nadzorowi kuratora oświaty. To ostatnie rozwiązanie wprowadzałoby jednak dualizm regulacji prawnych o skutkach zbliżonych do występujących obecnie. Na szczęście wymagania stawiane szkolnym schroniskom młodzieżowym w rozporządzeniu z 2005 r. są bardzo ogólne i generalnie odsyłają do statutu danego schroniska oraz do jego regulaminu. Taki regulamin opracowany przez dyrektora szkolnego schroniska młodzieżowego określa szczegółowe zasady organizacji i korzystania ze schroniska. Generalnie zasady korzystanie z wszystkich schronisk młodzieżowych są dalece zbliżone i w praktyce problem wskazanej kolizji norm prawnych nie jest zbyt wielki.

Jeśli chodzi o wymagania ustalone przez powołany załącznik nr 5, to należy podkreślić, że tylko w schroniskach młodzieżowych I kategorii przynajmniej połowa miejsc noclegowych powinna być w pokojach mniejszych niż 8-osobowe. Generalnie jest dopuszczalne stosowanie łóżek piętrowych. W tego rodzaju obiektach hotelarskich urządzenia sanitarne są ogólnodostępne i dopuszcza się nawet, żeby w schronisku młodzieżowym III kategorii nic było prysznica.

Zastrzeżenia wywołuje, że obowiązujące przepisy akceptują stan. aby w schroniskach młodzieżowych najniższej kategorii nie było samoobsługowej kuchni ani jadalni, co powoduje, że iluzoryczna staje się definicja schroniska młodzieżowego jako obiektu przystosowanego do samoobsługi klientów. W obiekcie, w którym jadalnia jest, może ona pełnić dodatkowo funkcję świetlicy. O niskich wymaganiach stawianych schroniskom młodzieżowym III kategorii przekonuje poza tym ustalenie, że wystarczy, jeśli zapewniają one ciepłą wodę tylko o ustalonych porach rano i wieczorem. Omawiany załącznik nr 5 do rozporządzenia z 2004 r. wymaga, aby wszystkie schroniska młodzieżowe niezależnie od kategorii przyjmowały na przechowanie pieniądze, przedmioty wartościowe, bagaż oraz sprzęt turystyczny. Warto zauważyć, że wskazany załącznik nie przewiduje uprzednio występującego obowiązku, aby kierownik tego rodzaju obiektu hotelarskiego kategorii I lub II miał kwalifikacje takie, jakie są wymagane od kierownika placówki wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej. Zdaniem twórców wymagań prawnych dla obiektów hotelarskich wszelkie kwalifikacje osób zatrudnionych w tych obiektach są zbędne, z czym nie można się zgodzić.

5.8. Wymagania prawne dla schronisk

Od schronisk młodzieżowych trzeba odróżnić schroniska, które ustawowo są zdefiniowane jako obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Takich obiektów było w Polsce w 2006 r. zaledwie 56, chociaż w 2000 r. dane statystyczne obejmowały jeszcze 83 schroniska. Część tych schronisk należy do PTTK i trzeba zaznaczyć, że dla własnych potrzeb wskazane stowarzyszenie posługuje się szerszym określeniem „schronisko tury-