PwTiR085

168 Rozdział 7

zakwaterowania i wyżywienia, są w tym zakresie całkowicie wystarczające. Ponadto zawarte przez Polskę umowy międzynarodowe mogą przewidywać zwolnienie cudzoziemca z obowiązku posiadania wskazanych środków na wjazd i pobyt w Polsce. Tak ustalają umowy o małym ruchu granicznym, umowy o uproszczonym trybie przekraczania granicy oraz umowy o warunkach przekraczania granicy państwowej na szlakach turystycznych.

Obywatel polski przekraczający granicę państwową oczywiście musi również posiadać ważny paszport. Kwestie wydawania paszportów reguluje obecnie ustawa o dokumentach paszportowych z 2006 r. Zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 2252/2004 w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i dokumentach podróży wydawanych przez państwa członkowskie z 2004 r. wskazana ustawa przewiduje zamieszczanie w dokumentach paszportowych danych biometrycznych w postaci wizerunku twarzy, a w przyszłości również odcisków palców w formie elektronicznej. Ustawa ta gwarantuje każdemu obywatelowi polskiemu prawo do otrzymania paszportu, który ważny jest przez 10 lat od daty jego wydania, ale paszport wydany małoletniemu między 5. a 13. rokiem życia jest ważny przez 5 lat, a paszport tymczasowy nie dłużej niż przez 12 miesięcy od wydania. Odmowa wydania paszportu przez organ paszportowy, którym jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce stałego pobytu osoby ubiegającej się o paszport, a za granicą - konsul, może nastąpić jedynie w sytuacjach określonych przez wskazaną ustawę. Przy tym od decyzji odmownej lub unieważniającej paszport przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Konsul wydaje tzw. paszport tymczasowy w celu umożliwienia powrotu do kraju obywatelom polskim przebywającym czasowo za granicą i nie posiadającym paszportu polskiego, jak również obywatelom przebywającym na stałe za granicą i oczekującym na doręczenie paszportu wykonanego w kraju. Taki dokument paszportowy jest też wydawany przez wojewodę małoletniemu do ukończenia 5. roku życia.

Zarówno paszporty, jak i paszporty tymczasowe są wydawane na wniosek osoby pełnoletniej po przedstawieniu wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych i uiszczeniu należnych opłat. Wysokość tych ostatnich określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie opłat za wydanie dokumentu paszportowego oraz ich zwrotu z 2006 r. Omawiana ustawa przewiduje, że obniżone o 50% opłaty paszportowe są uiszczane m.in. przez uczniów, studentów, emerytów, rencistów, osoby niepełnosprawne i kombatantów. W ogóle zaś nie pobiera się tej opłaty za wydanie paszportu osobom, które ukończyły 70 lat, a także w tych przypadkach, gdy chodzi o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej. Z kolei w razie wydania nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego omawiana opłata podlega odpowiedniemu zmniejszeniu, jeśli przyczyną wymiany była zmiana nazwiska, imienia lub innych danych podlegających wpisowi do paszportu, zmiany wyglądu posiadacza paszportu mogące utrudnić ustalenie jego tożsamości, bądź brak miejsca w dotychczas posiadanym paszporcie na umieszczanie w nim stempli, wiz lub pieczęci poświadczających przekroczenie granicy. Natomiast w przypadku wydania nowego paszportu w miejsce utraconego z przyczyn zawinionych przez jego posiadacza opłata paszportowa jest podwyższona o 200%.

Dokumenty niezbędne do otrzymania paszportu zostały określone przez rozporządzenie MSWiA w sprawie dokumentów paszportowych oraz trybu postępowania w przypadku ujawnienia fałszerstw lub wad w tych dokumentach oraz w sytuacji ich zniszczenia z 2006 r. Rozporządzenie to ustaliło wzór wniosku

0    wydanie dokumentu paszportowego oraz wzory paszportów. Taki wypełniony wniosek może być złożony tylko osobiście. Do wniosku muszą być załączone dwie aktualne fotografie, odpowiadające szczegółowym wymaganiom w tym zakresie, a także dowód uiszczenia opłaty paszportowej. Ponadto niektórych osób dotyczą dodatkowe wymagania, jak przedstawienie odpisu skróconego lub zupełnego aktu urodzenia (przez osobę ubiegającą się o wydanie paszportu po raz pierwszy, jeżeli nie można ustalić jej tożsamości na podstawie innych dokumentów), odpisu skróconego aktu małżeństwa (zawartego za granicą), załączenie pisemnego wniosku przedstawiciela ustawowego (w razie ubiegania się o paszport przez osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych) oraz pisemnej zgody obojga rodziców lub opiekunów ustanowionych przez sąd. bądź zastępującego ją orzeczenia sądu opiekuńczego (w razie braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania ich zgody). Osoba ubiegająca się o wydanie paszportu ma też obowiązek przedstawienia do wglądu dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość

1    obywatelstwo polskie.

Należy podkreślić, że obecnie odbiór paszportu musi nastąpić osobiście w organie paszportowym lub w innym miejscu wskazanym przez ten organ i wymaga potwierdzenia odbioru własnoręcznym podpisem na wniosku o wydanie dokumentu paszportowego. Zamiast osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych jej przedstawiciel ustawowy odbiera paszport wystawiony tej osobie. Z nieprecyzyjnych ustaleń omawianej ustawy trzeba wyciągnąć wniosek, że osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych odbierają dokument paszportowy osobiście w obecności jednego lub obojga rodziców albo opiekuna. Tylko paszport wydany za granicą osobie przebywającej za granicą może być np. wysłany listem poleconym za zwrotnym poświadczeniem odbioru, gdyż w uzasadnionych przypadkach konsul może odstąpić od wymogu osobistego odbioru dokumentu paszportowego.

W razie przedstawienia do kontroli granicznej dokumentu paszportowego zniszczonego w stopniu uniemożliwiającym jednoznaczne ustalenie tożsamości danej osoby lub zawierającego wady niebędące fałszerstwem funkcjonariusz Straży Granicznej ma obowiązek niedopuszczenia do przekroczenia granicy