AMPUTACJE - odjęcie kończyny
Podział: zaplanowane'niezaplanowane otwarte/zamknięte
PRZYCZYNY:
KOŃCZYNA GÓRNA - wypadki komunikacyjne , oparzenia , odmrożenia ,porażenia prądem
inne : nowotwory
najczęściej mężczyźni . jednostronnie KOŃCZYNA DOLNA- nagłe / urazy
planowane (selektywne ) 80-90%
zmiany naczyniowe : miażdżyca , cukrzyca , zarostowe zapalenie tętnic , nowotwory
Amputacje wrodzone kończyn górnych i/lub dolnych
PROBLAM AMPUTOWANEGO łączy się nierozerwalnie z problemem rehabilitacji
amputowanego
A) AMPUTACJA (odpowiedni poziom -amputacja myoplastyczna )
Amputacje zaplanowane tzw . selektywne odbywają się w polu czystym, na poziomach z wybory . dąży się w nich do uzyskania kikuta w kształcie walca ( kikuta myoplastycznego ).
KIKUT MYOPLASTYCZNY ,cechy:
- dobry kształt - lekko ścięty stożek
kształt kolbowaty - najgorszy kształt ostrego stożka - zły dobra praca mięśniowa
mięśnie zszyte antagonistycznie na przedniej powierzchni kikuta otoczony szczyt kostny kikut
amputacjach kończyn górnych w wyborze poziomu obowiązuje maksymalna oszczędność amputacjach u kobiet uwzględnia się sprawy kosmetyki. amputacjach u dzieci i młodzieży należy liczyć się ze wzrostem dziecka.
POSTĘPOWANIE PO AMPUTACJI ZAMKNIĘTEJ ( 2 fazy )
1) gojenie rany . usunięcie drenu po 24-48h .opatrunek uciskowy , prawidłowe ułożenie kikuta zapobiegające powstaniu przykurczy ( kikut uda - pk. zgięciowo-odwiedzeniowy , kikut goleni - pk. zgięciowy . kikut stopy - ustawienie końsko-szpotawe . kikut ramienia - pk. przywiedzeniowy ), po kilku dniach ćwiczenia ruchowe kikuta . usunięcie szwów 10-14 dzień.
2) Ćw.kikuta i ćw.ogólne . bandażowanie i hartowanie kikuta . higiena kikuta .
B) PRZYGOTOWANIE USTROJU I KIKUTA DO ZAPROTEZOWAN1A
1) bandażowanie - rozpoczynamy po zagojeniu rany i ustąpieniu nadwrażliwości . Po amputacji kikut jest początkowo obrzęknięty , a następnie ulega stopniowemu obkurczaniu się (zmiany zachodzą głównie w tkance łącznej i tłuszczowej ). Ważne jest by obkurczanie przebiegało w pożądany sposób i możliwie szybko . aż do osiągnięcia określonego stopnia . który pozwoli na zaprotezowanie ostateczne. Bandażowanie przyspiesza obkurczanie się i formowanie kikuta w kształcie walca. Bandażuje się z pewną siła . ucisk na końcu powinien być większy.
TECHNIKA BANDAŻOWANIA KIKUTA
Do bandażowania kikutów używa się opasek elastycznych szer. 12-25 cm w zależności od wielkości kikutów , niezależnie od rodzaju kikutów.
Najpierw bandaż prowadzi się od przodu do tyłu wzdłuż długiej osi kikuta , następnie w górnej bliższej części kikuta nakłada się jeden obwój by przytrzymać bandaż i schodzi się skośnie w dół na szczyt kikuta . Od szczytu kikuta prowadzi się bandaż ósemkami co raz wyżej nadając kikutowi kształt ściętego stożka -zbliżonego do walca. Skośne prowadzenie opaski elastycznej zabezpiecza bandaż przed zsuwaniem się a kikutowi nadaje pożądany kształt.
W przypadku amputacji uda ósemkami przechodzi się na miednicę, przy amputacji ramienia na obręcz
barkową.