208 Kinetyka chemiczna
więc po zlogarytmowaniu
ln/1/2 = const + (1 - ń) ln c0
powinno się otrzymać linię prostą na wykresie ln/1/2 =/(lnc0). W ten sposób można znaleźć rząd reakcji, nawet gdy jest on ułamkowy;
d) metodą stężeń początkowych Van’t Hoffa, mierząc szybkość początkową reakcji u0 dla różnych stężeń początkowych
v0 = kcft (5.15)
lub w postaci logarytmicznej
ln v0 — ln k + n ln Cq; (5.16)
e) metodą izolacyjną Ostwalda, polegającą na tym, że jeżeli reakcja jest rzędu a względem substratu A, rzędu /? względem substratu B itd., to w kolejnych eksperymentach ustala się nadmiar stężeń wszystkich pozostałych substratów z wyjątkiem substratu, względem którego chcemy określić rząd reakcji.
Przykład 5.4. Rozkład diazometanu (D) w fazie gazowej na etan (E) i azot (N)
CH3-N=N-CH3(g) CH3-CH3(g) + N2(g)
badano w temperaturze 297°C, mierząc ciśnienie całkowite w reaktorze w funkcji czasu:
t [min] |
0 |
15 |
30 |
48 |
75 |
P [bar] |
17,06 |
19,91 |
22,28 |
25,12 |
27,97 |
Wyznaczyć rząd i stałą szybkości reakcji rozkładu diazometanu.
Rozwiązanie. Zapiszmy pod schematem reakcji liczby moli reagentów w reaktorze na początku reakcji (/ = 0), w jakiejś chwili t oraz na końcu reakcji
(? = o°)
CH3-N=N-CH3(g) |
=> CH3-CH3(g) + |
N2(g) |
I |
t = 0 («D)o |
0 |
0 |
O 3 r-« II O śf |
t nD = («D)o - «n |
«N |
!«/ = («d)o + «N | |
t — oo 0 |
(«e)oo = («d)o |
(«n)oo = («d)o |
I (»,) cc = 2(nd)o |
W chwili t spełnione sąjednocześnie dwa równania:
(1) !«/ = ("D)o + ;?n>