skanowanie0013

88 I. Zagadnienia podstawowe

niczych. Ombudsman może kierować wnioski o wydalenie z zawodu do władz poszczególnych korporacji, samodzielnie natomiast może nakładać obowiązek pokrywania wszelkich szeroko rozumianych strat finansowych klientów danych prawników, jak również może nakładać dodatkowe" kary finansowe. Ombudsman ten ma obowiązek sporządzania szczegółowych sprawozdań rocznych, zawierających opis rozpatrywanych spraw. Sprawozdanie, dawniej składane Lordowi Kanclerzowi, jest obecnie przekazywane Sekretarzowi Stanu ds. Konstytucyjnych. Akurat taka instytucja wydaje się wyjątkowo nadawać do bezpośredniego recypo-wania w Polsce.

Solicitorzy, których liczba sięga obecnie około 80 tysięcy, zapoczątkowali instytucjonalizację i jurydyzację etyki prawniczej już w 1823 r., tworząc swoje stowarzyszenie zawodowe. Nosiło ono początkowo nazwę London Law Institute; obecna nazwa Law Society występuje od 1903 roku. Stowarzyszenie działa w swej dzisiejszej imponującej siedzibie na Chancery Lane od 1832 roku.

Od początku działalności stowarzyszenia podjęto prace nad wypracowaniem standardów zapewniających, jak to wtedy określano, „dobrą praktykę prawniczą”. Jeszcze też w tym samym roku, idąc za wzorami Inns, otworzono bibliotekę i klub, przeznaczony na wspólne spożywanie obiadów, uznając — podobnie jak barristerzy — iż maksymalna integracja środowiska jest najlepszym sposobem na prawdziwie etyczne zachowania prawników. Od 1834 r. rozpoczęto w Law Society postępowania przeciwko „nieuczciwym prawnikom”, a w rok później wprowadzono wykłady z etyki prawniczej. Własną School of Law utworzono w 1903 r. Przemianowana później na College of Law, prowadzi ona obecnie obowiązkowe szkolenia przygotowujące do zawodu. W 1903 r. Law Society zaczęło też wydawać swoje czasopismo „Law Society Gazette”, w którym od początku bardzo dużo miejsca poświęcano etyce prawniczej. Obecnie „Gazette” jest jednym z miejsc, do którego solicitorzy stale zwracają się z pytaniami z zakresu deontologii zawodowej. Od 1907 r. działał Statutory Disciplinary Committee (Statutowy Komitet Dyscyplinarny), z którego wyłonił się stały urząd Law Society do spraw monitoringu i postępowań z zakresu etyki prawniczej — Office for the Supervision of Solicitors — OSS (Biuro ds. Nadzoru nad Solicitorami). Dzisiejszy kształt instytucjonalny wyznacza Consumer Complaints Service (Służba ds. Skarg Konsumenckich), składający się z Regulation Standarts Directorate (Dyrektoriat ds. Standardów Regulacji), zajmujący się monitoringiem reguł etycznych i propozycjami ich zmian, oraz Regulation Compliance Directorate (Dyrektoriat ds. Przestrzegania Regulacji), odpowiadający za działalność The Solicitors Disciplinary Tribunal (Trybunał Dyscyplinarny dla Solicitorów), który orzeka w sprawach z zakresu szeroko pojętej etyki prawniczej; najłagodniejszą karą jest nagana, a karą najsurowszą nieodwołalne wykluczenie z zawodu.

Zasadniczy zbiór solicitorskiej etyki prawniczej znajduje się w wydawanym przez stowarzyszenie Guide for Professional Conduct (w dosłownym tłumaczeniu — Przewodnik po profesjonalnym zachowaniu). Występuje on oczywiście w formie książkowej (liczącej kilkaset stron), ale ze względu na częste nowelizacje zwykle używany jest w formie elektronicznej (www.lawsociety.org.uk/profes-sional/conduct/guideonline).

Przewodnik liczy aż 31 rozdziałów, a każdy z nich to przynajmniej kilkanaście podrozdziałów i wiele aneksów. Obejmuje on wszelkie elementy profesjonalnej działalności solicitora od pierwszych momentów jej rozpoczynania (rodzaje praktyki, rejestracja działalności itp.), poprzez wszelkie możliwe jej zakresy bezpośrednie (łącznie z bardzo szczegółowo określonymi relacjami z klientem, innymi prawnikami, wynagrodzeniami itp.) tudzież pośrednie (księgowość firm solicitorskich i ich audyt). Jeśli przy tym zauważy się, iż Guide jest tylko drobną częścią całej regulacji solicitorskiej etyki prawniczej, to dopiero wtedy można mieć wyobrażenie, do jak ogromnych rozmiarów doszła instytucjonalizacja i jurydyzacja tej etyki. Do jej podstawowego zakresu trzeba zaliczyć przynajmniej jeszcze dziesięć odrębnych kodeksów, takich jak: Publicity Codę 2001 (Kodeks „reklam”), Costs Information and Client Care Codę 1999 (Kodeks informacji o kosztach i obsługi klienta) oraz Overseas Practice Rules 1990 (Reguły praktyki zagranicznej).

Wśród tego ogromu reguł wyjątkową rolę mają pełnić podstawowe zasady, zapisane w „pierwszej regule solicitorskiej praktyki prawniczej” i dopełnione „wskazaniami uzupełniającymi podstawowe zasady praktyki solicitorskiej”. Oto one:

Pierwsza reguła solicitorskiej praktyki prawniczej (podstawowe zasady)

Solicitor nie powinien robić niczego w ramach wykonywania praktyki solicitorskiej, lub też zezwalać na robienie czegokolwiek w jego (jej) imieniu, co by oznaczało kompromis lub osłabienie lub mogło być traktowane prawie jak kompromis lub osłabienie w stosunku do:

•    solicitorskiej niezależności lub integralności [integrity] i uczciwości;

•    swobody instruowania solicitora przez klienta (swobody wyboru solicitora przez klienta);

•    obowiązku działania solicitora w najlepszym interesie klienta;

•    dobrej reputacji solicitora lub zawodu solicitorskiego;

•    właściwych standardów pracy solicitora;

•    obowiązków solicitora wobec sądów. [...]

Wskazania uzupełniające podstawowe zasady praktyki solicitorskiej

Pierwsza reguła solicitorskiej praktyki prawniczej jest syntezą podstawowych zasad, rządzących profesjonalną praktyką prawniczą solicitorów. Zasady te wynikają z obowiązków etycznych nałożonych na solicitorów przez common law i można zasadnie twierdzić, że żadne dodatkowe reguły lub wskazówki nie są już potrzebne. Tym niemniej jednak, w celu zabezpieczenia zarówno dobra publicznego, jak i profesjonalnego, dalsze reguły praktyki prawniczej zostały przygotowane przez Stowarzyszenie Solicitorów.

Wskazania Stowarzyszenia Solicitorów zawierają, uzupełniając reguły praktyki prawniczej i pozostałe reguły wewnętrzne, interpretację zasad podstawowych odnoszonych do różnorodnych okoliczności, powstających w ramach wykonywania praktyki prawniczej.

Gdy dwie zasady lub większa liczba zasad zawartych w pierwszej regule pozostają w konflikcie, czynnikiem rozstrzygającym przy podjęciu decyzji, która zasada powinna mieć pierwszeństwo, musi być interes publiczny, a w szczególności interes publiczny w zakresie administrowania wymiarem sprawiedliwości.

Szczególną uwagę należy zwrócić na zdanie: „zasady te wynikają z obowiązków etycznych nałożonych na solicitorów przez common law i można zasadnie